30 mld zł dla samorządów na inwestycje

Druga transza środków w wysokości ok.30 mld zł, skierowana do samorządów na inwestycje

1. Wczoraj premier Mateusz Morawiecki na spotkaniu z samorządowcami w KPRM w Warszawie, przedstawił rozstrzygnięcia II już konkursu na wsparcie inwestycji realizowanych przez samorządy (gminy, powiaty i województwa) w ramach Programu Inwestycji Strategicznych zawartego w Polskim Ładzie.
Każdy samorząd podobnie jak w I edycji konkursu, mógł złożyć za pośrednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) 3 wnioski: do 5 mln zł (ten wniosek miał charakter obligatoryjny), do 30 mln zł i do 65 mln zł inwestycje w ramach 4 priorytetów: pierwszy to miedzy innymi, infrastruktura drogowa, wodno-kanalizacyjna, ciepłownicza, gospodarka odpadami; drugi to miedzy innymi, tabor zeroemisyjny, cyfryzacja usług publicznych, poprawa efektywności energetycznej budynków, infrastruktura sportowa, kulturalna i turystyczna; trzeci to modernizacja infrastruktury tramwajowej, kolejowej, gospodarka wodna; czwarty miedzy innymi, inkubatory przedsiębiorczości, parki naukowo-techniczne (sumarycznie 36 rodzajów inwestycji).
Przyznawane dotacje wynoszą do 95% dofinansowania w ramach pierwszego priorytetu, do 90 % w ramach priorytetu drugiego, do 85% w ramach priorytetu trzeciego i do 80% w ramach priorytetu czwartego.
 
2. Przypomnijmy, że pod koniec października 2021 roku w ramach I konkursu przyznano środki 2785 jednostkom samorządu terytorialnego, (a więc otrzymało je aż 97% wszystkich samorządów), zaakceptowano ponad 4 tysiące projektów zgłoszonych przez samorządy na łączną kwotę wynoszącą blisko 24 mld zł.
Najwięcej środków przyznano wtedy w ramach priorytetu I, były to 2764 inwestycje na łączną kwotę blisko 17,2 mld zł, w ramach priorytetu II, zaakceptowano 832 inwestycje na kwotę 4,5 mld zł, w ramach priorytetu III, 399 inwestycji na łączną kwotę 2,1 mld zł i wreszcie w ramach priorytetu IV, 45 inwestycji na kwotę 163 mln zł.
Najwięcej środków samorządy przeznaczyły na infrastrukturę drogową bo aż 11,3 mld zł, infrastrukturę wodno-kanalizacyjnej 4,8 mld zł, na infrastrukturę turystyczną 1,4 mld zł, a na infrastrukturę edukacyjna 1,1 mld zł.
 
3. W obecnym konkursie zaakceptowano do finansowania blisko 5 tysięcy wniosków (dokładnie 4989) na sumę blisko 30 mld zł, a dofinansowanie otrzymały wszystkie samorządy, które zdecydowały aplikować o rządowe wsparcie finansowe.
Podobnie jak w I konkursie największym zainteresowaniem cieszyło się pozyskanie wsparcia dla budowy dróg (47,3% zaakceptowanych wniosków), infrastruktura wodno-kanalizacyjna (16,1% zaakceptowanych wniosków), infrastruktura sportowa (8,3%), infrastruktura edukacyjna (6,9%), infrastruktura społeczna (4,7%) i kolejne to efektywność energetyczna (2,9%) i odnawialne źródła energii (2,7%), inwestycje kulturalne (2,5%) i inne rodzaje inwestycji (8,6%).
Za te środki ma powstać lub zostać wyremontowanych między innymi: 3,5 tys. km dróg, ponad 5 tys. km chodników, ponad 600 km ścieżek rowerowych, ponad 90 żłobków, ponad 700 szkół, ponad 100 siłowni plenerowych oraz ponad 20 budynków i infrastruktury towarzyszącej dla Ochotniczych Straży Pożarnych.
 
4. Rządowy program Inwestycji Strategicznych, to pierwszy tak kompleksowy i hojny rządowy program finansowego wsparcia dla inwestycji samorządów, największy jak podkreślał premier Morawiecki od 1989 roku, budzący ich powszechne zainteresowanie, ponieważ oferujący bardzo wysoki poziom pokrycia kosztów inwestycji (w I priorytecie nawet do 95%).
Samorządy realizujące do tej pory inwestycje głownie w ramach programów unijnych są przyzwyczajone, że środki te mogą pokryć najwyżej do 50% kosztów (i to kosztów kwalifikowanych wg. przepisów UE), a więc wymagają dużego zaangażowania środków własnych.
Dlatego samorządy bardzo często realizowały inwestycje drobniejsze, mniej kosztowne, wymagające stosunkowo niedużego kwotowo wsparcia ze środków własnych, natomiast duże projekty infrastrukturalne, czekały na tzw. lepsze czasy.
Teraz w ramach Polskiego Ładu pojawiła się możliwość realizacji takich właśnie dużych projektów infrastrukturalnych i to właśnie dlatego samorządy zgłosiły najwięcej wniosków ramach priorytetu I, gdzie poziom dofinansowania rządowego sięga aż 95% kosztów inwestycji.
 
5. Uruchomienie już II transzy  środków wsparcia inwestycyjnego przez BGK ma dwie ważne zalety, po pierwsze, komisje konkursowe badały nie tylko zasadność proponowanych przez samorządy inwestycji ale także ich efektywność, co daje gwarancje najbardziej sensownego wydatkowania publicznych pieniędzy.
Po drugie mamy do czynienia ze wsparciem dla zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego Polski, co oznacza, że proporcjonalnie duże środki trafiły także do gmin wiejskich i miejsko-wiejskich, czy powiatów o takim charakterze, które do tej pory w ramach własnych środków budżetowych, nawet nie marzyły o realizacji wielu projektów infrastrukturalnych.
Ponieważ jak zapowiedział premier Morawiecki w ciągu najbliższego okresu 1-2 lat, do samorządów na wsparcie inwestycyjne ma trafić kwota przynajmniej 100 mld zł, wg zasad wypracowanych przez BGK przy pierwszym naborze wniosków to Program Inwestycji Strategicznych.
Pozwoli to z jednej strony na nadrobienie zapóźnień inwestycyjnych w samorządach słabszych finansowo, z drugiej natomiast będzie kolejnym silnym bodźcem dla rozwoju polskiej gospodarki, w szczególności dla przedsiębiorstw funkcjonujących w tzw. Polsce lokalnej.