Tajny lobbing Komisji Europejskiej

Zapytałem się Groka3 na platformie X: 


Co wiesz o tajnym lobbingu Brukseli (KE) w celu zamykania elektrowni węglowych?

https://x.com/i/grok?conversation=1932484704080470326


Temat tajnego lobbingu Komisji Europejskiej (KE) w kontekście zamykania elektrowni węglowych jest złożony i opiera się na doniesieniach medialnych oraz reakcjach opinii publicznej. Poniżej przedstawiam informacje oparte na dostępnych źródłach, z uwzględnieniem krytycznego spojrzenia na narrację.

Doniesienia o tajnym lobbingu

Finansowanie organizacji ekologicznych:
W 2025 roku media, m.in. niemiecki dziennik Die Welt i holenderska gazeta De Telegraaf, ujawniły, że KE przekazywała fundusze organizacjom pozarządowym (NGO) w ramach programu LIFE (budżet 5,4 mld euro na lata 2021–2027) na działania lobbingowe wspierające Europejski Zielony Ład. Organizacje takie jak WWF, Friends of the Earth czy ClientEarth miały otrzymywać środki na kampanie promujące politykę klimatyczną, w tym na działania wymierzone w elektrownie węglowe, np. poprzez pozwy sądowe, kampanie medialne czy presję na decydentów.

Według Die Welt, niektóre NGO otrzymały nawet do 700 tys. euro na akcje takie jak pozywanie firm energetycznych, głównie w Niemczech, oraz na wpływanie na debatę publiczną w kierunku "zielonej" agendy.

Holenderskie śledztwo De Telegraaf wskazało, że Europejskie Biuro Ochrony Środowiska (EEB) było instruowane, by dostarczyć co najmniej 16 przykładów skutecznego lobbingu na
rzecz bardziej ambitnych regulacji klimatycznych.

Sekretne umowy i brak przejrzystości:
Doniesienia sugerują, że KE zawierała tajne umowy z NGO, co budziło obawy o naruszenie zasad podziału władzy i przejrzystości. Monika Hohlmeier, europosłanka z Europejskiej Partii Ludowej (EPP), zarzuciła KE, że umowy te naruszały niezależność legislacyjną i zasady uczciwego rozdzielania funduszy.
Polski komisarz Piotr Serafin przyznał, że niektóre umowy z NGO, zobowiązujące je do lobbingu wśród europosłów, były niewłaściwe. W maju 2024 roku KE wydała wytyczne, by zmienić takie praktyki.

Reakcja KE:
Po medialnej burzy KE ogłosiła, że środki z programu LIFE nie mogą być już wykorzystywane na lobbing. Decyzja ta została powiązana z antyzielonymi obietnicami wyborczymi EPP, która krytykowała Zielony Ład.
Frans Timmermans, były wiceprzewodniczący KE, zdystansował się od afery, twierdząc, że nie wiedział o tajnych kontraktach, choć przyznał, że KE współpracowała z NGO w ramach promocji polityki klimatycznej.

Kontekst zamykania elektrowni węglowych

Polityka KE:
KE od lat promuje transformację energetyczną, w tym odchodzenie od węgla, poprzez mechanizmy takie jak system handlu emisjami (ETS), który podnosi koszty działania elektrowni węglowych, oraz fundusze na sprawiedliwą transformację (np. 300 mln euro dla Polski na łagodzenie kosztów społecznych zamykania kopalń i elektrowni).
W Polsce negocjacje z KE dotyczyły m.in. utrzymania elektrowni węglowych po 2025 roku (np. poprzez rynek mocy) oraz harmonogramu odchodzenia od węgla, planowanego na lata 2040–2045.

Krytyka i kontrowersje:
Krytycy, w tym niektórzy politycy i media, zarzucają KE, że finansowanie NGO miało na celu nie tylko promowanie celów klimatycznych, ale także wywieranie nacisku na państwa członkowskie, takie jak Polska, by szybciej zamykały elektrownie węglowe, co mogło prowadzić do konfliktu interesów.
Organizacje ekologiczne, np. LobbyControl, odrzucają zarzuty, twierdząc, że są one częścią kampanii konserwatystów przeciwko Zielonemu Ładowi.
W Polsce temat budzi emocje w kontekście bezpieczeństwa energetycznego i wysokich kosztów energii. Niektórzy komentatorzy na X ostrzegają przed "fanatyzmem klimatycznym" i uzależnieniem od importu energii, np. z Niemiec.

Krytyczne spojrzenie
Brak pełnych dowodów: Chociaż doniesienia medialne wskazują na finansowanie NGO przez KE, szczegóły "tajnych umów" nie zostały w pełni upublicznione. Część zarzutów może być przesadzona lub wykorzystana w politycznych rozgrywkach, np. przez eurosceptyków.
Rola NGO: Organizacje ekologiczne od dawna odgrywają rolę w procesie legislacyjnym UE, a ich finansowanie przez KE nie jest nowym zjawiskiem. Problemem jest raczej brak przejrzystości i potencjalne naruszenie zasad etycznych, co podkreśla Europejski Trybunał Obrachunkowy.
Polityczny kontekst: Afera wpisuje się w szerszą debatę o Zielonym Ładzie i wpływie KE na suwerenność energetyczną państw członkowskich. W Polsce, gdzie węgiel wciąż odgrywa istotną rolę, takie działania są odbierane jako presja zewnętrzna.

Podsumowanie
KE finansowała NGO w ramach programu LIFE, co obejmowało działania lobbingowe wspierające Zielony Ład, w tym presję na zamykanie elektrowni węglowych. Po ujawnieniu tych praktyk przez media, KE ograniczyła finansowanie lobbingu, a sprawa wywołała debatę o przejrzystości i etyce. W Polsce temat jest szczególnie drażliwy ze względu na znaczenie węgla dla gospodarki i bezpieczeństwa energetycznego. Jednak pełne szczegóły "tajnego lobbingu" pozostają niejasne, a narracja może być wykorzystywana w celach politycznych.
Jeśli chcesz, mogę głębiej przeanalizować konkretny aspekt, np. wpływ na Polskę lub rolę określonych NGO.

6 posts
15 web pages