Nie ma żadnej symetrii. Chcą zamknąć opozycyjne telewizje

Mija 15 lat od Smoleńska. Doniosłe, niewyobrażalne w skutki, jedno z najważniejszych wydarzeń w naszej współczesnej historii. Jak powiedział Przemysław Czarnek: „Dziś wszystko jest już jasne i udowodnione. To nie była żadna katastrofa, to był zamach.” Ze strony rządowej znowu propozycja „odbudowania wspólnoty i wzajemnego szacunku”. Mamy zapomnieć przemysł pogardy wobec Lecha i Jarosława Kaczyńskich, Palikota, farmy trolli, wściekłość na 500+ i 800+, zapomnieć Jagodno, "unieważnianie" referendum, akty zemsty politycznej z torturami i systemowe obdzieranie Polski. Na dzień przed tą rocznicą wielki gest „zasypania podziałów”. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie domyka wolność słowa. Uchylił decyzję Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji sprzed blisko roku, w wyniku której miejsca na ogólnopolskim multipleksie MUX-8 otrzymały Telewizja Republika i telewizja wPolsce24, bo ich programy będą „gwarantem zachowania różnorodnej i pluralistycznej oferty programowej na rynku mediów w Polsce”. Przegrał w konkursie nadawca MWE Networks.
 

KRRiT jako państwowy regulator rynku mediów ma prawo wybrać wygranych, prawo do uznaniowości, innych uzasadnień takich decyzji nie stosuje się. Swoją decyzją WSA odbiera Republice i wPolsce24 te przyznane im blisko rok temu koncesje. Na razie wyrok nie jest prawomocny, po apelacji sprawa znajdzie się w Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Wiele osób przypomniało przy tej okazji sprawę koncesji dla TVN24, która toczyła się w KRRiT w 2021 roku. Wielu uważa, że obie sprawy to jest „to samo”. Ci odbierają tym, tamci innym. Otóż nie ma tu żadnej symetrii. TVN nie został zamknięty, natomiast Republice i wPolsce24 sąd odebrał koncesję.

TVN24 napsuł sporo krwi elektoratowi konserwatywnemu. Dostawaliśmy jako KRRiT dziesiątki, setki skarg na programy informacyjne (np. za wezwania na miejsce zbiórek protestujących podczas „puczu” w 2016 r.), publicystykę (np. audycja 40 minut o tym, że „prof. Binienda nie umie liczyć do ośmiu”), obyczajowe (królowa prostytutek) itp. Ogólnie rzecz ujmując, TVN stwarzał naszym zdaniem rzeczywistość alternatywną do tego, co rzeczywiście się działo i lekceważył polski interes, łamał też zobowiązania koncesyjne. Nikt nie zamknął w 2021 roku TVN, choć rozważaliśmy wtedy, czy udzielić kolejnej koncesji jednemu z ich 15 kanałów, TVN24, co popularnie nazywano przedłużeniem. Udzieliliśmy im tej koncesji.

TVN24 w 2015 roku, za ówczesnego składu KRRiT, dostał koncesję z naruszeniem prawa, nie spełniał bowiem kryterium ograniczenia do 49% kapitału spoza Unii Europejskiej (dotyczy to zarówno „dużej” spółki TVN, jak i poszczególnych kanałów, każdy z nich dostaje koncesję osobno). TVN24 działał więc w sytuacji, gdy amerykański kapitał zagraniczny posiadał w nim 100% udziałów, podczas gdy dozwolone jest 49%. Takie jest prawo Unii Europejskiej i tak jest we wszystkich krajach Unii, w rozmaitym procencie. W Stanach regulator (tak, tam też taki istnieje) pozwala posiadać spółkom maksymalnie 25% udziału kapitału zagranicznego.

Prawa bywają różne. Dyrektywy unijne są tak długie, skomplikowane i opatrzone dziesiątkami niwelujących jednoznaczność zastrzeżeń, że często da się coś twierdzić a potem nabrać wątpliwości. Ustawa o KRRiT, o której zmianę wołały od 25 lat zastępy polityków i ludzi mediów, napisana językiem ezopowym, utopiona w dziesiątkach paragrafów do artykułów, setkach punktów i podpunktów, ma podobne właściwości. Sejm postanowił wyczyścić przynajmniej niektóre sprawy. Stąd pomysł na tzw. popularnie LEX-TVN. Żeby raz w jednym konkretnym przepisie wyraźnie ustalić kwestię wielkości dozwolonego kapitału zagranicznego, rozsypaną w ustawie w kilku miejscach. Pamiętają Państwo, co się po tym działo. Ostatecznie w naszej decyzji o kolejnej koncesji dla TVN24 zwyciężyła konstytucyjna zasada zachowania wolności słowa, bo gdzie prawo jest niedopracowane, przestarzałe lub budzi wątpliwości, tam stosuje się bezpośrednio konstytucję.

Nie ma zatem żadnej symetrii. Rządy lat 2015-2023 nie odebrały koncesji żadnemu podmiotowi z grupy TVN.TVN24 i po nim „duży” TVN, takie, jakie one są, dostały koncesje na kolejne 10 lat.
Rząd Tuska na dzień przed 15 rocznicą Smoleńska, największej kości niezgody i przyczyny ostrego podziału społecznego w Polsce, a także w centrum prezydenckiej kampanii wyborczej odbiera prawo nadawania dwóm niezależnym, konserwatywnym telewizjom, reprezentującym publiczność, elektorat, który wygrał ostatnie wybory a potem oddał spokojnie i zgodnie z prawem władzę koalicji partii pojedynczo przegranych.
 

Opinia prawna na temat orzeczenia WSA
Marcin Warchoł, dr hab. nauk prawnych, wykładowca UW:
„Sądy administracyjne nie oceniają słuszności podejmowanych decyzji przez organy, tylko ich zgodność z prawem. Innymi słowy sąd nie miał uprawnień do oceny, czy KRRiT słusznie czy niesłusznie przyznała koncesje, tylko mógł ocenić, czy zrobiła to legalnie. Co więcej, ustawa pozwala Krajowej Radzie podejmować decyzje na zasadzie uznaniowości. A to oznacza, że sąd w tym przypadku przekroczył aż dwie granice - niezgodnie z prawem ocenił słuszność decyzji o przyznaniu koncesji i podważył ustawowe prawo Krajowej Rady do uznaniowości w podejmowaniu decyzji. (…) Sędzia nie potrafiła wskazać ani jednego złamanego przepisu przez Krajową Radę w procedurze koncesyjnej, ale za to uznała, że Rada nie zbadała, czy… w sytuacji wojny na Ukrainie obie stacje mogą negatywnie wpływać na bezpieczeństwo państwa. A także, że darowizny, z których utrzymywane są stacje, są zbyt niepewnym źródłem finansowania.
Żaden przepis nie dyskryminuje darowizn, żaden też przepis nie nakazuje Krajowej Radzie badania wpływu wojny na działalność stacji. Sędzia zarzuciła Radzie, że naruszyła swobodną ocenę dowodów, gdyż jednym dowodom dała wiarę, a innym nie. Ale na tym właśnie polega swobodna ocena dowodów”.
-----------------------------
10 kwietnia 2025