Mieli niewiele, ale nie za mało

Poruszające słowa o dzieleniu się dostatkiem, umieszczone w tytule, usłyszałam w ostatnią niedzielę na kazaniu w naszym kościele (największa parafia w Polsce, ponad 40 tysięcy wiernych). Wyjęte z listu św. Pawła Apostoła brzmiały: „Nie miał za wiele ten, kto miał dużo. Nie miał za mało ten, kto miał niewiele.”  Jak świat światem, jedni chcieli zabrać innym. Ziemię, pola i lasy, dostęp do wody, kobiety, bo mogły rodzić ich dzieci, dzieci, bo można było je wychować na „nasze”, bogactwa, złoto, klejnoty, domy. Ta prosta prawda, wydawałoby się, zanika w czasach otrąbionej równości, obejmowania coraz większej liczby krajów prawem międzynarodowym, organizującym życie cywilizowane za pomocą cywilizowanych praw i cywilizowanych polityków, reprezentantów narodów.

I kiedy obserwowałam spotkanie premiera Tuska z niemieckim kanclerzem Scholzem, pomyślałam, jak długą drogę przeszli Niemcy do dziś od budowy obozów koncentracyjnych i doskonalenia systemów zadawania cierpień i masowej śmierci milionom ludzi złej rasy, złego pochodzenia czy złej narodowości, czyli swym wrogom. Polakom, Żydom, Czechom, Francuzom, Rosjanom i innym. Od łapanek dzieci na wynarodowienie, młodzieży do ciężkich robót, kobiet do wojskowych burdeli i pseudomedycznych eksperymentów, chorych psychicznie na wyniszczenie. Od zastraszania ludności wieszaniem „winnych” przy drogach i na placach publicznych, wywożeniem w nieznane, ale i niszczenia w podbitych krajach urządzeń przemysłowych i dróg, ale i skrzętnego zbierania wszystkiego, co nadawało się do wywiezienia – biżuterii, mebli, bibliotek, zastawy stołowej, bielizny pościelowej, wszystkiego, co mogło się przydać ich rodzinom i ich krajowi. Tak, przeszli długą drogę.

To prawda, to było dawno, żyje czwarte już pokolenie Niemców, wymierają już dzieci sprawców. Jeżeli chodzi o pamięć tamtych czasów, Niemców interesowało pozbycie się winy za Holocaust Żydów, z pomnikiem pamięci, zajmującym centrum Berlina,  oraz wypłacanie od czasu do czasu niewielkich odszkodowań części poszkodowanych. Np. około 1999-2003 roku, gdy były tzw. ostatnie wypłaty odszkodowań, wywieziony jako dziecko do Niemiec polski mieszkaniec wsi mógł dostać około 2,5 tys. złotych, czyli wartość mniej więcej jednej skromnej pensji, za pobyt w Auschwitz ocalały Polak, Francuz, Rosjanin czy Ukrainiec dostał równowartość około 15 tys. zł, a kobieta „królik doświadczalny”, okaleczona na całe życie przez dr. Mengele i jego kolegów drugie 15 tysięcy. Owszem, Niemców interesował głównie los niemieckich homoseksualistów, także wymordowanych w obozach przez współziomków.  Mają w Niemczech 12 pomników. Ofiary polskie mają mieć, ale raczej nie pomnik, tylko „Dom Polski”, jak zapowiedział podczas wizyty w Polsce kanclerz Scholz.  

Przez osiem lat Polska próbowała przypomnieć potomkom zbrodniarzy o ich niezapłaconych rachunkach. Jak się okazuje, nieskutecznie. Sądząc z głosów prasy niemieckiej, Niemcy obrazili się.
To prawda, pokolenie polityków lat 1970., jak choćby zasłużona dla uregulowania stosunków z Polską Rita Suessmuth czy prezydent Weizsaecker, rozumieli, co się stało i co należy zrobić. Podczas kilku lat opresji stanu wojennego Niemcy zachodni, zwykli ludzie, pomagali Polsce i Polakom. Przysyłali paczki świąteczne, nierzadko pomagali wyjechać na leczenie, finansowali stypendia literackie i artystyczne prześladowanym w PRL poetom, jak choćby Zbigniew Herbert czy Tymoteusz Karpowicz. Byli też jednak inni, którzy w prasie niemieckiej rozważali bezsensowność wojen, gdy można kraje uzależnić ekonomicznie, również przez osadzanie na miejscu przychylnych władz.

Rzeczywiście, po transformacji 1989 roku widzieliśmy napływ niemieckich  inwestycji (głównie niestety montowni), a także towarów – jak się okazało, gorszej jakości niż na rynku niemieckim. Była też inna forma inwestowania – w prasę. Z czasem Niemcy wykupili wszystkie niemal czasopisma i duże dzienniki regionalne, gdzie prowadzili swoją politykę, a pracownicy nie mieli praktycznie prawa pracy, obowiązującego w Polsce, zresztą w Niemczech tym bardziej. Założyli także dziesiątki pism kobiecych, gdzie polskie kobiety uczono, jak być modną, piękną i mądrą, a także nierzadko fałszywie informowano o prawach pracowniczych. Nie lekceważyłabym ich wpływu -  w okresie prosperity na przełomie wieków miesięczny nakład kolorowych tygodników i miesięczników niemieckich wynosił około 20 milionów egzemplarzy. W pismach dla dwunastoletnich dziewczynek zaczęto uczyć o „prawach seksualnych i reprodukcyjnych”, atakując polski system wychowania w rodzinach.
Przez osiem lat Polska zdobywała siłę gospodarczą, wydobyła z nędzy rodziny z dziećmi, wspierała przyrost urodzeń, inwestowała w przemysł (może za mało) i planowała następne inwestycje, budowaliśmy drogi, przywracano połączenia kolejowe, lekkomyślnie skasowane w latach dwutysięcznych. Mieliśmy niewiele, ale nie za mało. Ktoś myślał o naszym losie, co najlepiej pokazało ogromne wsparcie dla firm podczas pandemii, gdy groziło paromilionowe bezrobocie.  
Ostatnie pół roku jakie jest – każdy widzi. Masowy exodus firm zagranicznych, wzrost bezrobocia, kasowanie ulg podatkowych, nieprawdopodobnie wysokie wzrosty cen energii, o bezprawiu tzw. „rozliczeń PiS” i zmian w sądach i prokuraturach nie wspominając szerzej.
Z każdego takiego ruchu korzyści czerpie gospodarka Niemiec, Polska traci, a rząd godzi się na wszystko.


================================
Wwa 3.07.lipca 2024     Felieton dla „Gazety Gdańskiej”