Kto ty jesteś Polak mały, Jaki znak twój Orzeł biały

Jaka jest dziś Polska i jak wygląda stosunek Polaków i Polek do własnego narodu? Jakie odcienie ma współczesna polskość? Kto dziś jest dumny z tego, że jest Polką/Polakiem, a kto wolałby wyprzeć się własnej narodowości i dlaczego? Czyli czy i jak identyfikujemy się dziś z Polską?
 
 
 
Zaczniemy od metodologii  skupień czyli skąd się wziął ilościowy i jakościowy podział na różne grupy mieszkańców współczesnej Polski.
Ideą analizy skupień jest takie pogrupowanie badanych osób, aby wedle wyznaczonych kryteriów wyodrębnić podobne do siebie jednostki w oddzielne grupy. Stosowana jest tutaj zasada podobieństwa wewnętrznego i niepodobieństwa zewnętrznego. Innymi słowy, grupowanie polega na takim przyporządkowaniu obiektów do grup, aby wewnątrz każdej z wydzielonych grup jednostki w niej znajdujące się były podobne do siebie, ale różne wyodrębnione grupy były jak najmniej do siebie podobne.
Autorzy wykorzystywanego raportu zawodowo uprawiają psychologię biznesu i stąd stosowane przez nich słownictwo. Dlatego zamiast analizy skupień autorzy operują synonimem segmentacja. Nie będę zmieniał oryginalnej używanej  przez autorów semantyki bo nie jest to wpis o teorii chaosu w nauce polskiej.
 
I tak segmentacja rynku – to procedura dokonania podziału rynku na względnie jednorodne grupy konsumentów, które z uwagi na podobieństwo cech ujawniają podobny popyt, w celu przygotowania produktu wychodzącego naprzeciw ich potrzebom.
A segmentacja populacji –  to dzielenie potencjalnych wyborców na grupy o jednorodnych cechach, aby móc łatwiej  zaadresować do nich ofertę wyborczą.
 
Dla ciekawych szczegółów technicznych, więcej w linkach poniżej:
 
Do oglądania
 https://www.youtube.com/watch?v=E33iouOL3G8
Do czytania
 http://home.agh.edu.pl/~mmd/_media/dydaktyka/adp/analiza_skupien.pdf
 
Autorzy z pomocą pytań z kwestionariuszy pomiarowych oraz narzędzi statystycznych  odkryli, że Polaków lub jak kto woli mieszkańców Polski, można podzielić nie na dwie (patriotów lub kosmopolitów)  ale na pięć kategorii. I właśnie one mają opisywać kto jest jakim Polakiem czyli do jakiej grupy należy oraz jak liczna jest to grupa
 
Na podstawie sondaży i statystyki autorzy wyróżnili pięć głównych segmentów, grup  z jakimi możemy się spotkać w naszym kraju. W skrócie wygląda to tak:
 
Nazwa segmentu –  % liczebność – Krótka charakterystyka
Spełnieni Demokraci – 20% – Bycie Polakiem jest dla nich „OK”
Otwarci Tradycjonaliści – 23% –  Dla nich bycie Polakiem to wyróżnienie
Zaangażowani Konserwatyści – 15% – Dla nich bycie Polakiem to zaszczyt i misja
Zawstydzeni Polską  – 14% – Dla nich bycie Polakiem jest powodem do wstydu.
Wycofani Pesymiści – 28% – Dla nich bycie Polakiem w sumie niewiele znaczy
Poniżej przedstawiam zwarty opis poszczególnych segmentów   
 
Spełnieni Demokraci
Osoby o bezpiecznej identyfikacji z narodem polskim, prezentujące pozytywne postawy wobec grupy własnej, zarazem pozbawione wyobrażeń wielkościowych. Osoby o głębokim poczuciu więzi z innymi Polakami, obejmującej zarówno kryteria formalne, jak obywatelstwo, znajomość języka, jak i nieformalne, takie jak szacunek do kultury, języka. Pozbawieni kompleksów, równie pozytywnie nastawieni do innych grup, co do grupy własnej. Z wysokim poczuciem obywatelskiego patriotyzmu. Bycie Polakiem jest dla nich „OK”.
 
Otwarci Tradycjonaliści
Osoby o bezpiecznej identyfikacji z narodem polskim, ale rozumiejące polskość w dużo bardziej tradycyjny sposób. Z wysokim poczuciem patriotyzmu narodowego. Dla nich dużo ważniejsze jest pielęgnowanie tradycji i zachowywanie pamięci niż działania obywatelskie, takie jak udział w wyborach. Mają pozytywne postawy wobec innych grup i prezentują wysoki poziom otwartości na inne światopoglądy niż ich własny.  Polskość jest dla nich ważna, czerpią z niej dumę i siłę. Dla nich bycie Polakiem to wyróżnienie.
 
Zaangażowani Konserwatyści
Osoby o silnej identyfikacji z narodem polskim. Dość wysoka jest także identyfikacja poza bezpieczna, mają skłonność do popadania w wyobrażenia wielkościowe i deprecjonowania innych grup. Własną grupę też różnicują, mają bardziej pozytywne postawy wobec osób pasujących do ich prototypu Polaka – wierzącego, kultywującego tradycję, kochającego Polskę. Mają wysokie poczucie patriotyzmu, zarówno obywatelskiego jak i narodowego i pod wieloma względami wydają się Polsce rzeczywiście oddani – na przykład głosując w wyborach. Dla nich bycie Polakiem to zaszczyt i misja.
 
Zawstydzeni Polską 
Osoby o niskiej identyfikacji z narodem polskim. Mają niskie poczucie więzi z innymi Polakami, polskość rozumieją bardzo płytko. Prezentują dużo bardziej pozytywne postawy wobec innych grup, niż wobec grupy własnej. Dla nich bycie Polakiem jest powodem do wstydu. Źródłem ich postaw może być poczucie zniechęcenia polską polityką w jej obecnym kształcie, gdzie ich poglądy nie są reprezentowane, bywają pomijane czy deprecjonowane. Do pewnego stopnia mogą też mieć jednak znaczenie przyczyny psychologiczne – ogólnie niska samoocena, niezadowolenie z życia, poczucie samotności, brak utożsamienia się z polskością na głębszym, wykraczającym poza politykę poziomie. 
 
Wycofani Pesymiści
Osoby o średnim poczuciu identyfikacji, przy czym poziom identyfikacji pozabezpieczanej jest relatywnie dość wysoki. Ich identyfikacja z polskością jest słaba i dość labilna –zależy od zewnętrznych uwarunkowań. Prezentują negatywne postawy zarówno wobec grupy własnej, jaki grup obcych. Są to osoby często niezadowolone z życia, z niską samooceną, z wysokim poczuciem zagrożenia. Ich negatywne, czasami agresywne postawy mogą być formą kompensacji własnych kompleksów i poczucia zagubienia. Są to osoby raczej skoncentrowane na własnym, codziennym życiu niż na sprawach kraju. Dla nich bycie Polakiem w sumie niewiele znaczy.

Opis pełny segmentów z podziałem na kategorie;
 
- Identyfikacja z narodem
- Polityka i religia
- Pozostałe zmienne psychologiczne np.: zadowolenie z życia
- Demografia
znajduje się na stronach 13 - 14 -15 -16 -17 cytowanego Raportu
 
Badanie ilościowe wskazało na istnienie 5 segmentów obywateli/obywatelek:
Trzy pierwsze składają się z osób chętnie angażujących się w życie własnego kraju. Choć w ich skład wchodzą jednostki o różnych preferencjach światopoglądowych, łączy je jedno – przywiązanie do Polski. Mowa tu o segmentach: Spełnieni Demokraci, Otwarci Tradycjonaliści i Zaangażowani Konserwatyści.
Dwa pozostałe segmenty stanowią największe wyzwanie z perspektywy lepszego zrozumienia zadań czekających Polskę dziś, ale także w przyszłości. Mowa tu o segmencie czwartym czyli osobach Zawstydzonych Polską, które nie identyfikują się z własnym narodem i nie darzą go sympatią. Segment piąty to Wycofani Pesymiści, którym Polska wydaje się obojętna
 
Graficzne podsumowanie prezentuje  wykres kołowy
 
 
 
Informacja o raporcie i autorach.
Naukowcy z PAN  – opisali w szczegółach różne sposoby bycia Polakiem czyli identyfikacji z narodem. Publikacja liczy ponad 160 stron. Badania przeprowadzono na reprezentatywnej próbie 1504 Polek i  Polaków w wieku 18-96 lat. Data publikacji raportu - maj 2023.
Autorzy Raportu: dr Marta Marchlewska, dr Radosław Rogoza, dr Marta Rogoza, Dominika Witke, dr Aleksandra Furman, Dagmara Szczepańska, dr Oliwia Maciantowicz, Zuzanna Molenda, prof. dr hab. Dominika Maison.
Laboratorium Poznania Politycznego, Instytut Psychologii PAN.
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0.
 
Link do Raportu
https://psychpol.psych.pan.pl/images/Raporty/LaboratoriumPoznaniaPolitycznegoIPPAN_RaportSegmentacyjny_NdS.pdf#S.embed_link-K.C-B.1-L.1.zw 

Na niejasności postaram się odpowiedzieć w komentarzach.

A koniec wpisu będzie końcem jego początku: - Kto ty jesteś?
- Polak mały.
- Jaki znak twój?
- Orzeł biały.
- Gdzie ty mieszkasz?
- Między swymi.
- W jakim kraju?
- W polskiej ziemi.
- Czym ta ziemia?
- Mą ojczyzną.
- Czym zdobyta?
- Krwią i blizną.
- Czy ją kochasz?
- Kocham szczerze.
- A w co wierzysz?
- W Polskę wierzę.
- Coś ty dla niej?
- Wdzięczne dziecię.
- Coś jej winien?
- Oddać życie.

Władysław Bełza