Państwo Boże i państwo ziemskie - wykład prof. A. Nowaka

  Jak nietrudno się domyślić, tematem wczorajszej [15.12.2015, godz 17:00] prelekcji prof. Andrzeja Nowaka [z cyklu poświęconego historii mysli politycznej] były idee św. Augustyna, zwłaszcza te zawarte w "Wyznaniach" oraz w "Civitas Dei" [Państwie Bożym].   Odbyła się ona jak zwykle w Domu Pielgrzyma "Amicus" przy parafii św. Stanisława Kostki na warszawskim Żoliborzu i przyciągnęła wielu słuchaczy - ponad 250 osób.

 Wykład zaczął się nietypowo - od półgodzinnego podpisywania świeżo wydanego drugiego tomu "Dziejów Polski" pióra profesora.  Wynikło to z konieczności podłączenia kamer przeprowadzających bezpośrednia transmisję w portalu Solidarni2010.pl .  Można  teraz obejrzeć nagranie wideo prelekcji prof. Nowaka {TUTAJ}.

 Właściwy początek wykładu byl o 17:30.  Profesor zaczął od stwierdzenia, że chrześcijańskie Objawienie było wielkim przełomem.  O ile przed nim najwazniejsze były moralność i etyka [np. u Platona], czy polityka i prawo [u Arystotelesa], to w chrześcijaństwie na pierwsze miejsce wysunęła się teologia.  Widać to właśnie u św. Augustyna, który opisywał dwie rzeczywistości.  Pierwsza to dążenie ludzi do spotkania z łaską Bożą niezbedną do zbawienie.  Owe duchowe poszukiwania i rozwój to właśnie owo "Państwo Boże" - duchowy porządek świata.  To on jest najistotniejszy.

 Oprócz niego istnieje "państwo ziemskie" - civitas terrana, czyli świat polityki prawa i sprawiedliwości.  Św Augustyn silnie podkreślal jego niedoskonałość.  Wynika ona wprost z grzechu pierworodnego.  Wskutek niego nie można stworzyć doskonałego państwa [ustroju] na tym świecie.  W szczególności, zdaniem św Augustyna nie należy dążyć do utworzenia jednolitego rzadu światowego.  Bogactwo różnych systemów rządzenia jest cenne.  Profesor zauważył jednak , że nie wszyscy chrześcijańscy myśliciele zgadzają się z tym poglądem.  Na przykład Dante Alighieri był zwolennikiem państwa obejmującego cały świat.

 Profesor wspomniał też o zyciorysie św Augustyna, który żył w IV w i byl biskupem Hippony, miasta w Afryce.  Nawrócił się dośc późno pod wpływem swej matki oraz św Ambrożego, biskupa Mediolanu.  Podkreślał obszernośc dorobku św Augustyna - 110 książek oraz setki kazań.  Prof. Nowak omówil też dwie najbardziej znaczace herezja rozprzestrzeniajace sie w czasach św. Augustyna herezje: pelagianizm i donatyzm.  Ten pierwszy głosił, ze człowiek moze sie sam zbawić, własnym wysiłkiej i łaska Boża oraz Kościoł nie sa do tego konieczne.  Donatyzm zas był bardzo surowy w stosunku do kapłanów, którzy załamali sie podczas prześladowan i twierdził, ze przez to udziekane przez nich kiedykolwiek sakramenty przestały być ważne.

 Święty Augustyn  byl także twórcą pojęcia "wojny sprawiedliwej".  Rozwinął je później św. Tomasz z Akwinu.  Omawienie spuścizny tego ostatniego profesor odłożył jednak na następny wykład, który odbędzie się 19 stycznia 2016 o godz 17:00 w Domu Pielgrzyma "Amicus".  Tematyka pacyfizmu i "wojny sprawiedliwej" zainteresowała jednak słuchaczy.  Odpowiadając na pytania z sali dotyczące tego tematu, profesor przypomniał postać księdza Ziei, który był zagorzałym pacyfistą i jednocześnie kapelanem Szarych Szeregów podczas wojny..  Spotkanie zakończylo się koło godz 19:00, a profesor powrócił do podpisywania swej ksiązki.