Kolej na kolej z plusem

Choć kurczenie się długości linii kolejowych dotyczy praktycznie całej Europy, szczególnie dużo ubyło ich w ostatnich dekadach w Polsce. Znowelizowany w tym tygodniu przez Sejm program Kolej Plus ma m.in. odwrócić ten trend, przywracając do „życia” odcinki od dawna nie eksploatowane, zwłaszcza te poza dużymi aglomeracjami, np. na granicach sąsiadujących z sobą województw.
Od lat 80. ub. wieku długość sieci kolejowej w Polsce zmalała: z ok. 27 tys. km w 1980 r. do ok. 19 tys.km w 2016 r. Przytłaczająca część (łącznie ok. 7,6 tys. km) likwidowanych tras dotyczyła odcinków jednotorowych i wąskotorowych. Średnia gęstość sieci kolejowej w Polsce wynosi obecnie ok. 6,3 km/100 km2. Okazuje się przy tym, że i tak wskaźnik ten jest wyższy od średniej dla wszystkich krajów UE, wynoszącej 4,9 km/100 km2. Przy czym w poszczególnych województwach gęstość ta wykazuje znaczące zróżnicowanie, będące spuścizną zaborów: w dawnym rosyjskim linii kolejowych jest niewiele, z kolei w dawnym pruskim – najwięcej w całej Polsce. Wskaźnik ten kształtuje się: od 3,89 km/100 km2 w woj. podlaskim do 17,71 km/100 km2 w woj. śląskim
W rezultacie likwidacji linii w ostatnich dekadach ok. 100 miast powyżej 10 tys. mieszkańców pozbawionych jest obecnie połączeń kolejowych. Program znowelizowany w mijającym tygodniu przez Sejm ma m.in. przywrócić je takim miastom z tej grupy, jak: Myślenice, Jastrzębie Zdrój, Krapkowice, Bielawa, Złotoryja, Krosno Odrzańskie, Śrem, Gostyń, Turek, Żnin, Świecie i Chełmno, Busko Zdrój, Końskie, Konstancin-Jeziorna, Łomża, Ostrów Mazowiecka, Sokołów Podlaski, Włodawa, Zamość.
Jak poinformowało ministerstwo infrastruktury na realizację Programu Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej - Kolej Plus, którego głównym celem jest walka z wykluczeniem komunikacyjnym oraz budowa i odbudowa linii kolejowych do mniejszych miejscowości, zaplanowano przeznaczenie 6,6 mld zł do 2028 r.
To pierwszy program, który zakłada współpracę rządu i samorządów terytorialnych przy budowie i modernizacji infrastruktury kolejowej. Ministerstwo wylicza jego podstawowe założenia:

• bezpłatne przekazywanie linii kolejowych samorządom;   
• przywrócenie do ponownego użytku na cele transportowe terenów kolejowych obecnie niewykorzystywanych - możliwe będzie przekazywanie linii kolejowych do nieodpłatnego korzystania przez samorządy;
• ograniczenie likwidacji linii kolejowych (pod warunkiem uzyskania zgody ministra infrastruktury).

Ponadto samorządy województw będą mogły realizować przewozy kolejowe dalej niż do najbliższej stacji za granicą województwa, co przyczyni się do poprawy komunikacji na terenach pozbawionych obecnie dogodnych połączeń kolejowych. To rozwiązanie ustawodawca przeznacza dla marszałków województw, którzy chcieliby realizować takie połączenia bez potrzeby osobnego zawierania porozumienia między województwami.
O tym, jak to wygląda obecnie mówił w ub. roku w wypowiedzi dla Gazety Polskiej Karol Trammer, red. pisma „Z biegiem szyn”: „w wielu przypadkach komunikacji na odcinku przekraczającym granice w ogóle nie ma. Np. na linii Warszawa-Białystok pociągi z Warszawy dojeżdżają tylko do Małkini, 20 km przed granicą województwa. W odwrotnym kierunku z Białegostoku można dojechać tylko do Szepietowa, 20 km przed granicą województwa. Na styku obu województw istnieje więc 40-km wyrwa, gdzie nie ma ruchu regionalnego i te wszystkie pobliskie miejscowości całkowicie pozbawione są połączeń kolejowych”.
Jak mówił wiceminister infrastruktury Andrzej Bittel, pełnomocnik rządu ds. przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu podczas ubiegłorocznego Forum Ekonomicznego w Krynicy, dzięki takim przedsięwzięciom, jak Kolej+ rosną szanse na znaczące wzmocnienie systemu społecznej funkcji połączeń kolejowych. Uzupełnianie Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej - Kolej Plus to drugi - obok odbudowy spójnego i efektywnego systemu lokalnych połączeń autobusowych – program, mający na celu walkę ze zjawiskiem wykluczenia komunikacyjnego terenów z dala od wielkich aglomeracji.