Roman Rybarski

Zbliża się rocznica śmierci profesora Romana Rybarskiego, endeckiego ekonomisty oraz polityka Stronnictwa Narodowego. 6 marca 1942 r. w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau został rozstrzelany za działalność konspiracyjną prowadzoną na terenie obozu.
Polskie elity nie były tylko mordowane fizycznie przez obu okupantów. Dziś, w „wolnej Polsce” jest eliminowana pamięć o nich. Zrozumiałą motywacją jest nienawiść ideologiczna i konkurencyjność do rozwiązań w dzisiejszej Polsce.


"Rybarski rozwijał ideę państwa narodowego o ustroju demokratycznym i gospodarce wolnorynkowej, gdzie naród posiadałby prymat i dogodne warunki dla swojego rozwoju19. Naród miał prawo do buntu obywatelskiego w postaci reprezentatywnych grup politycznych, gdy legalne władze przedkładały interesy obce nad narodowymi.
Opowiadał się za państwem demokratycznym i praworządnym. Państwo nie mogło być anarchiczne i opresyjne, a żaden organ władzy nie mógł w nim dominować. Rybarski sprzeciwiał się zarówno sanacyjnej dyktaturze, stawiającej państwo ponad narodem, jak i prymatowi parlamentu w państwie.

Liberalizm gospodarczy łączył z ideą państwa narodowego o ustroju demokratycznym ze sprawną władzą wykonawczą, parlamentem jako organem ustawodawczym i kontrolnym oraz niezależnym sądownictwem i bankiem centralnym, zabezpieczonego silną armią. Najwyższe władze w państwie miały dbać o interes Polski i dobro narodu. Prawo stanowione i religia katolicka stały na straży zasad moralnych narodu. Równowaga władz zapewniała sprawność funkcjonowania państwa i wpływ narodu na wybór władz. Krytykował filozofię oświeceniową. Stosunki społeczne i ekonomiczne byłyby zgodne z ideą solidaryzmu narodowego.

Rybarski krytykował politykę gospodarczą sanacji – etatyzm, nadmierny interwencjonizm państwa i monopolizację polskiej gospodarki73. Kierował nią w drugiej połowie lat trzydziestych XX w. wicepremier i minister skarbu Eugeniusz Kwiatkowski (1935-1939), wcześniej minister przemysłu i handlu (1926-1930). Stosował on w warunkach polskich teorię angielskiego ekonomisty Johna Maynarda Keynesa (1883-1946)74, uznającego, że kapitalizm regulowany przez państwo prowadził całe społeczeństwo do dobrobytu. Rybarski uważał, że teoria Keynesa prowadziła do kapitalizmu państwowego, nacjonalizacji prywatnej gospodarki i ograniczenia wolności gospodarczej75.

Rybarski uważał, że w stosunkach międzynarodowych sama idea oparcia ich na szerokiej współpracy gospodarczej nie prowadziła do pokoju i bezpieczeństwa między narodami, ale do rozbrojenia i pacyfizmu. Nie powstrzymywała ona agresywnych państw przed stosowaniem szantaży ekonomicznych, ograniczenia suwerenności gospodarczej swoich kontrahentów i wszczynania wojen. Silne organizmy państwowe zawsze mogły zwrócić się przeciwko słabszym podmiotom międzynarodowym."

https://www.researchgate…



"Roman Rybarski był umiarkowanym liberałem, łączył liberalizm gospodarczy z pewną koniecznością wmieszania się państwa w gospodarkę. Oczywiście uzasadniał to tym, że istnieje potrzeba uzgodnienia granicy interesów prywatnych z interesem państwowym, motywował to też koniecznością tworzenia ogólnych warunków do prowadzenia działalności gospodarczej oraz wspierania pozytywnych inicjatyw prywatnych, które to są istotne dla państwa.

Ekonomiczna myśl Rybarskiego jest dziś bardzo aktualna w obliczu wyzwań jakie stawia przed nami XXI w. Szczególną rolę przypisywał kapitalizacji Polski, dostrzegał braki kapitałowe wśród społeczeństwa polskiego. Kapitalizację dzielił na ekstensywną – czyli taką, która polega na oszczędzaniu, przede wszystkim przez państwo, co przekłada się na niskie podatki dla obywateli, które sprzyjają bogaceniu się narodu oraz kapitalizację intensywną – czyli taką, gdzie wzrost efektywności pracy i kapitału wynika z rozwoju świadomości obywateli oraz stosowaniu innowacji technologicznych. W modelu gospodarczym profesora dominuje własność prywatna, ale dopuszcza on też istnienie przedsiębiorstw spółdzielczych. Choć krytykuje działalność przedsiębiorstw państwowych to jednak uwzględnia działalność takowych firm w segmentach strategicznych dla państwa polskiego. Sprzeciwiał się braniu kredytów na cele konsumpcyjne. Uważał, że branie kredytów jest konieczne tylko i wyłącznie na inwestycje, które przyniosą wymierne zyski oraz korzyści dla rozwoju gospodarki (infrastruktura, przedsiębiorstwa zbrojeniowe, nowe technologie). Wspierał szeroko rozumiany patriotyzm konsumencki, tj. zachęcał do kupowania polskich produktów u polskich przedsiębiorców. Według Rybarskiego państwo powinno zaopatrywać się w niezbędne produkty i dobra u rodzimych przedsiębiorców co miało skutkować wytworzeniem się kapitału u Polaków.

Sprzeciwiał się ekonomicznej polityce Sanacji, która cechowała się daleko idącym interwencjonizmem oraz fiskalizmem. Wręcz nazywał ją socjalistyczną, a nawet bolszewicką.
Roman Rybarski domagał się odrzucenia destruktywnego programu sanacyjnej II RP. Głosił, że działalność państwa w większości sektorów nie rozwinie gospodarki, a wręcz doprowadzi do recesji. Profesor socjalizm oceniał jako zawodny, zabobonny, popadający w demagogię uliczną. Odrzucał obarczanie handlowców odpowiedzialnością za wysokie ceny. Roman Rybarski pisał, że myślenie socjalistyczne „wyraża się (…) w wierze we wszechpotęgę państwa, w nakładaniu na nie zadań, których państwo nie może spełnić, a przede wszystkim w rozwoju tendencji klasowych, w dążności, by różne zagadnienia gospodarcze ujmować nie na tle jedności gospodarstwa narodowego, lecz pod klasowym kątem widzenia”.
Receptą na rozwój i „bum” gospodarczy według Rybarskiego była likwidacja barier ekonomicznych pod postacią wysokich podatków, koncesji, biurokratyzacji oraz zbyt dalekosiężnej polityki protekcjonistycznej."

https://www.pafere.org/2…


"Roman Rybarski chciał, by Polacy zachowali swoją tożsamość i szanowali tożsamość innych – szowinizm uznawał za szkodliwy wyraz pychy. Nacjonalizm uznawał za praktykowanie patriotyzmu na co dzień, a nie tylko uaktywnianie się w chwilach kryzysu. Potępiał przy tym nacjonalizm Niemców i Żydów uznających siebie za powołanych do dominacji nad innymi narodami."

https://stowarzyszenierk…


Niewiele zainteresowania poświęcono Romanowi Rybarskiemu. Tym cenniejsze jest uczczenie go wybiciem monety okolicznościowej przez NBP.
Radio Wnet poprosiło o omówienie myśli ekonomicznej Romana Rybarskiego przez Andrzeja Sadowskiego z Centrum im. Adama Smitha.

https://www.youtube.com/…


Pełnometrażowy film biograficzny "Roman Rybarski. Recepta na rozwój" powstał na zlecenie Fundacji Instytut im. Romana Rybarskiego - organizacji, której cele to krzewienie myśli Romana Rybarskiego, edukacja ekonomiczna, propagowanie idei wolnego rynku, konserwatywnego ładu społecznego i świadomości obywatelskiej.

https://www.youtube.com/…