Dowództwo Marynarki Wojennej RP. Historia i współczesność

7 lipca 1945 r W GDYNI UTWORZONO DOWÓDZTWO MARYNARKI WOJENNEJ.

Rozkazem naczelnego dowódcy Wojska Polskiego marszałka Polski Michała Rola-Żymierskiego. Dowództwo Marynarki Wojennej sięga czasów Komisji Morskiej, utworzonej w 1568 przez króla Zygmunta II Augusta.

Podstawowym zadaniem dowództwa w okresie po zakończeniu wojny było rozminowanie akwenów i odbudowa portów wojennych na polskim wybrzeżu oraz obrona liczącej ponad 500 km granicy morskiej. 

Pierwszym Dowódcą Marynarki Wojennej był radziecki oficer, kmdr Iwan Szylingowski. Przybył on do Polski w 1945 r. jako szef radzieckich specjalistów mających odtworzyć Polską Marynarkę Wojenną.
.

HISTORIA DOWÓDZTWA MW.

Pierwszą polską instytucją zajmującą się sprawami morskimi była Komisja Morska, utworzona w 1568 przez króla Zygmunta II Augusta. Jej działalność dotyczyła spraw związanych z całą gospodarką morską, a jednym z głównych obowiązków był nadzór nad powstającą flotą kaperską. 

W węższym zakresie działała od 1625 Komisja Okrętów Królewskich, która powstała na wzór poprzedniczki. Została powołana przez króla Zygmunta III Wazę i sprawowała kontrolę nad zawodowymi siłami morskimi.

Podobnie jak Komisja Morska wyznaczała admirała floty wojennej, ale nie miała wpływu na bezpośrednie dowodzenie działaniami na morzu.

Podczas powstania styczniowego planowano utworzyć marynarkę wojenną. Jej dowodzeniem miała się zająć Organizacja Główna Narodowych Sił Morskich, która powstała w 1863 przy Rządzie Narodowym. Po upadku powstania w 1864 zaniechano planów budowy floty wojennej.

Datą oficjalnego rozpoczęcia działalności Dowództwa Wybrzeża Morskiego i bezpośrednio podporządkowanej mu Komendy Portu Wojennego w Pucku jest 28 kwietnia 1920 r. 

Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał dekret o powołaniu Marynarki Wojennej (MW). 

Jednocześnie przy Ministerstwie Spraw Wojskowych w Warszawie utworzono organ kierowniczy floty wojennej i handlowej – Sekcję Marynarki. Decyzją Rady Ministrów.  2 maja 1919 Sekcję Marynarki przekształcono w Departament dla Spraw Morskich (DSM), składający 

W rozkazie dziennym Departamentu Spraw Morskich ogłoszona została treść rozkazu ministra spraw wojskowych: „Mianuję szefa Sekcji Personalno-Szkolnej Departamentu Spraw Morskich - pułkownika marynarki PANASEWICZA Witolda Dowódcą Portu Wojennego w Pucku i polecam mu tymczasowe pełnienie funkcji Dowódcy Wybrzeża”. 

Port wojenny w Pucku uruchomiono wczesną jesienią 1920 r W pierwszej fazie zorganizowano podręczne warsztaty remontowe pod kierunkiem chor. Bronicza, utworzono skład węgla oraz doprowadzono z przystani słodką wodę.

W swych początkach port dysponował motorówką oraz 2 małymi zakupionymi w Finlandii holownikami: „Krakus” i „Wanda”. Pogłębienie podejścia do portu i wykopanie przejścia w ławicy piasku zwanej „Depką” umożliwiło dochodzenie do portu jednostkom o zanurzeniu do 4 metrów.

W przystani mogły cumować jednocześnie 2 trałowce, albo 1 kanonierka. Postoje okrętów ograniczano w czasie, by umożliwiać korzystanie z przystani kutrom rybackim. Ze względu na warunki hydrograficzne i techniczne port w Pucku nie miał w tamtych czasach szans na rozbudowę. 

W 1922 r, w związku z wejściem w życie przepisów związanych z pokojowa organizacją Marynarki Wojennej, pojawia się po raz pierwszy pełna nazwa „Komenda Portu Wojennego Gdynia”. 

Od początku postępom budowy nowej bazy - portu w Gdyni towarzyszyło duże zainteresowanie kadry, która przyglądała się wykonywaniu bieżących zadań w Pucku, dotyczących zabezpieczenia warunków bazowania dla okrętów floty, z których większe korzystały z portu w Gdańsku.
.

PRZED WOJNĄ 

Dowództwo Lądowej Obrony Wybrzeża - nie dysponujące kwatermistrzostwem - funkcję zaopatrzenia jednostek lądowych powierzyło KPW Komenda Portu Wojennego Gdynia, zajmującej się przede wszystkim zabezpieczeniem materiałowym floty i jednostek brzegowych MW. 

Kilka dni przed wybuchem wojny, kpt. mar. int. Józef SZOLC został wyznaczony na doradcę technicznego i oficera łącznikowego ds. intendentury przy Dowództwie Lądowej Obrony Wybrzeża. 

Wykorzystanie etatowego aparatu KPW Gdynia do celów kwaterunkowo-logistycznych Lądowej Obrony Wybrzeża wydatnie przyczyniło się do wykonania dużej części zadań, warunkujących możliwość długotrwałego kontynuowania walki obronnej we wrześniu 1939 r. 

Od 23 marca 1939 r do rozpoczęcia działań obronnych stan jednostek lądowych wzrósł ze 130 do ok 500 oficerów i z 3500 szeregowych do ok 14000 oprócz Helu.

W okresie mobilizacji i w czasie działań obronnych służby KPW Gdynia wniosły istotny wkład do realizacji wielu zadań w ramach lądowej obrony wybrzeża. Były to między innymi zadania zgromadzenia zapasów żywności na Kępie Oksywskiej dla 15 tys ludzi na 60 dni oraz na Helu dla 5 tys ludzi na 90 dni. 

Niesiono również pomoc w organizowaniu szpitali w Wejherowie i Kartuzach. Trzeba było również przystosować do warunków polowych szpital na Oksywiu. W chwili wybuchu wojny, Komenda Portu Wojennego Gdynia podlegała dowódcy Floty, kontradmirałowi Józefowi Unrugowi. 

Po 3 września KPW Gdynia została podporządkowana dowódcy Lądowej Obrony Wybrzeża płk Stanisławowi Dąbkowi i przekształcona w kwatermistrzostwo Lądowej Obrony Wybrzeża. Walki w obronie Oksywia toczono do 19 września 1939 r czyli do zakończenia działań żołnierzy Lądowej Obrony Wybrzeża 
.

MARYNARKA WOJENNA NA ZACHODZIE

Po klęsce Oksywia podjęto decyzję o ewakuacji KMW z Warszawy. Po przybyciu do Pińska 12 września 1939 grupa ewakuacyjna podzieliła się. Większa część stanu osobowego, która udała się pociągiem do Brodów została aresztowana przez Armię Czerwoną, a następnie zamordowana w Katyniu.

Pozostali oficerowie przedarli się przez Bukareszt do Paryża, następnie Londynu.

11 października 1939 premier gen. dyw. Władysław Sikorski rozkazał odtworzyć MW w ramach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. KMW utworzono z oficerów, którym udało się przedostać przez Rumunię do Francji. 

Początkowo KMW w Paryżu składało się z Wydziału Marynarki Wojennej i Wydziału Marynarki Handlowej. 

Po przeniesieniu do Londynu na początku 1940 w KMW istniały następujące Referaty: Organizacyjno-Wyszkoleniowy, Personalny, Techniczny i Zaopatrzenia Materiałowego i Budżetowo-Finansowy i Marynarki Handlowej. 

Od 1941 zwierzchnictwo nad komórkami organizacyjnymi KMW było podzielone pomiędzy zastępcę szefa KMW – referaty planowania, szefa Sztabu KMW – referaty operacyjno-organizacyjne oraz szefa Administracji MW – referaty techniczne, zaopatrzenia i finansowe. 

Ostatnia reorganizacja KMW miała miejsce w 1945, kiedy kompetencje zastępcy szefa przejął I zastępca szefa, a szefa Sztabu II zastępca szefa. Równocześnie utworzono Inspektorat Wyszkolenia. 

15 marca 1947, na 2 tyg przed rozformowaniem Polskiej Marynarki Wojennej na Zachodzie, rozwiązano KMW, a obowiązki szefa KMW przejęli częściowo zastępca inspektora generalnego Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia do Spraw Personelu Marynarki Wojennej oraz przewodniczący Komisji Likwidacyjnej Marynarki Wojennej.
.

PO WOJNIE 

Po II wojnie światowej na wyzwolonym polskim Wybrzeżu przystąpiono do organizacji Marynarki Wojennej z jej organami kierowniczymi. 

Powojenne dzieje jednostki otwiera powołanie rozkazem Naczelnego Dowódcy WP z 7 lipca 1945 r Głównego Portu Marynarki Wojennej. 

Dowództwo Marynarki Wojennej zajmowało się dowodzeniem, planowaniem oraz zabezpieczeniem na rzecz jednostek wojskowych morskiego rodzaju Sił Zbrojnych. 

Składało się z szeregu komórek organizacyjnych podległych dowódcy Marynarki Wojennej przez szefów Sztabu i Szkolenia. W skład Dowództwa Marynarki Wojennej wchodziły także mniejsze jednostki organizacyjne podporządkowane bezpośrednio dowódcy Marynarki Wojennej, a odpowiedzialne za ratownictwo morskie, finanse, służbę zdrowia oraz sprawy prawne i personalne.

Do jego głównych zadań należało zaopatrywanie jednostek brzegowych i okrętów w żywność i umundurowanie, uzbrojenie, sprzęt techniczny i kwaterunkowy, materiały pędne i smary, opał, sprzęt sanitarny oraz lekarstwa. 

Ogniwami podległymi GPMW były Warsztaty Remontowe, Oddział Okrętów Pomocniczych i Przystani, wydziały: zaopatrzenia, organizacji i planowania, chemiczny, referat kwaterunkowo-eksploatacyjny, referat sanitarny oraz Centralna Składnica Sanitarna. 

Rozkazem MON z 28 maja 1947 r jednostka otrzymała nazwę Komenda Portu Wojennego Gdynia i w całości przejęło ogniwa dotychczasowej struktury KPW Gdynia. Ponowne sformowanie Komendy Portu Wojennego Gdynia przeprowadzone zostało w 1957 r. 

Przywrócone zostało też bezpośrednie podporządkowanie KPW Gdynia dowódcy Marynarki Wojennej. 1 lutego 1990 r jednostka została podporządkowana 3. Flotylli Okrętów.

Z dniem 1 stycznia 2014 r. Dowództwo Marynarki Wojennej uległo likwidacji, na podstawie art. 11 ustawy o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw.

Jego zadania przejęło i następcą prawnym jest Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych. W jego strukturze utworzono Inspektorat Marynarki Wojennej, który zajmuje się sprawami szkolenia Zarząd Morski i uzbrojenia Zarząd Techniki. 

W Gdyni pozostało Centrum Operacji Morskich – Dowództwo Komponentu Morskiego, podległe Dowódcy Operacyjnemu Rodzajów Sił Zbrojnych.



Materiał ze strony Basi Brzezińskiej Redaktor w: P-tv.nl Historia-Polska Telewizja w Holandii :
https://www.facebook.com…