Bohaterowie Rzeczypospolitej. Sanitariuszki AK

5 sierpnia 2010 r. w wieku 84 lat zmarła Janina Wasiłojć „Jachna”, sanitariuszka i łączniczka w 5 Brygadzie Wileńskiej AK mjr „Łupaszki” i 4. Brygadzie por. Wojciechowskiego „Ronina”. Pomimo skazania przez komunistów na dwukrotną karę śmierci, dzięki silnemu charakterowi i życiowemu optymizmowi nigdy nie się nie poddała.

Po zajęciu Wileńszczyzny przez Niemców w 1941 r. rodzina Wasiłojciów przeniosła się do miejscowości Miadzioł, gdzie 16-letnia Janina rozpoczęła działalność konspiracyjną.

W czerwcu 1943 r. „Jachna” razem ze swoimi bliskimi, w obawie przed aresztowaniem, dołączyła do oddziału AK dowodzonego przez Antoniego Burzyńskiego „Kmicica”. Pomimo wcześniejszej współpracy, por. Burzyński i jego podkomendni zostali w sierpniu podstępnie zwabieni i zlikwidowany przez radziecką partyzantkę pod dowództwem Fiodora Markowa. Janina wraz z rodziną uniknęła tragicznego losu kolegów i została włączona do polskiego oddziału partyzanckiego im. Bartosza Głowackiego zorganizowanego przez Sowietów. Podczas ucieczki zostali aresztowani przez Niemców. Zaoferowany okup uratował ich przed pewną wywózką do Rzeszy.

Rodzicie musieli się ukrywać a ona została sanitariuszką i łączniczką najpierw w 5. Brygadzie Wileńskiej AK mjr. Szendzielarza „Łupaszki”, a następnie w 4. Brygadzie dowodzonej przez Longina Wojciechowskiego „Ronina”. Brała udział w akcjach przeciwko Niemcom jaki i partyzantce sowieckiej.

Po operacji „Ostra Brama” została zatrzymana i osadzona w więzieniu na Łukiszkach w Wilnie. Kilkukrotnie odmówiła propozycji wstąpienia do armii Berlinga. Po zwolnieniu pracowała w urzędzie repatriacyjnym, gdzie pomagała w wyrabianiu fałszywych dokumentów dla byłych żołnierzy podziemia.

Na jesieni 1945 r. wyjechała do Sopotu i rozpoczęła studia medyczne w Gdańsku. Tu nawiązała kontakt z Feliksem Selmanowiczem „Zagończykiem”. Zagrożona aresztowaniem w czerwcu 1946 r. dołączyła do grupy Leona Smoleńskiego „Zeusa”. 

Kiedy oddział rozformowano ukrywała się wraz z „Zeusem” w Zielonej Górze, gdzie w styczniu 1947 r. została aresztowana i poddana brutalnemu śledztwu w Bydgoszczy.
8 marca 1947 r. Wojskowy Sądu Rejonowy w Bydgoszczy, skazał ją na dwukrotną karę śmierci. Na mocy ustawy amnestyjnej karę zamieniono na 15 lat więzienia. Wyrok odbywała w ciężkich więzieniach w Fordonie i Inowrocławiu.

Odzyskała wolność w 1956 r., a kilka lat później wyszła za mąż za Leona Smoleńskiego „Zeusa”. Małżonkowie zamieszkali w Szczecinie. Ukończyła studia polonistyczne w Opolu i przez wiele lat pracowała jako znakomity pedagog w szczecińskich szkołach i na uniwersytecie. Została pochowana na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie.

Cześć i Chwała Bohaterom


Źródło :
http://www.podziemiezbro…
https://www.muzeumrakowi…
https://kurierwilenski.l…