Moja rodzinna klęska 1920.

Mój Dziadek, Ewaryst Fedorowicz (po nim mam imię) urodził się w Kamieńcu Podolskim 26 października 1896 r.
Tu chodził do rosyjskiej szkoły (innych nie było) i na tajne polskie komplety.

Został zabrany z Kamieńca, tuż po zrobieniu matury w szkole handlowej do carskiego wojska na 1 wojnę światową, potem Legiony Dowbora-Muśnickiego i ”jaworczycy” -  słynny oddział kawalerii rotmistrza a później majora Feliksa Jaworskiego (też Podolaka).

Jaworskiego Dziadek znał jeszcze z Kamieńca, a później spotkali się w carskiej armii. Kiedy Jaworski zaczął w ogniu ogarniającej zachodnie gubernie imperium bolszewickiej anarchii organizować oddział polskiej jazdy ochotniczej, wielu chłopaków z kresów (z tych prawdziwych – nie tych z okrojonej po Traktacie Ryskim II RP) bez wahania wstąpiło na służbę do znakomitego zagończyka.
I to pod dowództwem Jaworskiego Dziadek walczył w wojnie z bolszewikami – aż do tej wojny zakończenia.

Znaczna część tej walki, to była walka na tyłach bolszewików, którzy za głowę każdego z „jaworczyków” wyznaczyli cenę w złotych rublach, co dla miejscowej, często niepolskiej  ludności stanowiło nie lada pokusę.

Wojnę Dziadek zakończył z odznaczeniami, ale chyba takim szczególnym dowodem uznania było wymienienie „jaworczyków” w pamiętnikach przez Tuchaczewskiego, gdzie ich określił jako „bandę Jaworskiego”.

No cóż, jako dzieciak słuchałem rozmów dorosłych, w których spokojnie i rzeczowo rozprawiano o walce, w której nie było litości, brania jeńców ani tym bardziej oddawania się w niewolę – bo po odbiciu wioski, z której bolszewicka konnica „jaworczyków” wprzódy wyparła, znaleźli ciała zatorturowanych na śmierć kolegów.

Dziadek po wyjściu z rodzinnego domu na wojnę był w dawnym  Kamieńcu raz: w 1919 r. podczas marszu na Kijów i zapamiętałem jego opowiadanie, jak ze swoim Ojcem, a moim Pradziadkiem Antonim podnosili szklany baniak z ocalonym z obłędu wprowadzonej przez carat na terenie imperium prohibicji spirytusem, który im się wyślizgnął z rąk i rozbił. I Dziadek się ze swoim Ojcem już nigdy wódki nie napił.
I pamiętam, jak „jaworczycy” mieli się wzorem Żeligowskiego „zbuntować” i iść na Podole, ale wielu z nich zostało nagle porozwożonych po różnych jednostkach i „buntu” nie było.
 
Dla Dziadka wojna polsko-bolszewicka zakończyła się nie przegraną, a klęską:
 
Kamieniec został endecką (i peeselowska i peeselowską) zdradą Traktatu Ryskiego oddany bolszewikom, rodzina poszła na zsyłkę nad Morze Białe, budować łagier Siewdwinłag k. Mołotowska (dziś Siewierodwinsk) i do piachu.
Ocalałe dzieci – kilkuletni brat Dziadka Bronisław, został kompletnie zruszczony (Dziadek go spotkał podczas jedynego wyjazdu do sowieckiego już Kamieńca w 1957) , siostrzeniec  Romek zginął w II wojnie jako sowiecki spadochroniarz i nie wiadomo gdzie leży. Pradziadkowie leżą gdzieś na zamienionym na park cmentarzu.

Kmicic wojny polsko-bolszewickiej, major Jaworski zapił się z rozpaczy na śmierć, choć według innej wersji postradał zmysły, Dziadek został kolejarzem na granicznej z sowietami stacji w Zdołbunowie, gdzie krótko mówiąc służył w wywiadzie.
-----------------------------------
Urodzony w Zdołbunowie mój Ojciec, Antoni, pierwszy po komunie prezydent podwarszawskiego Otwocka zorganizował kilkanaście konwojów do Kamieńca z pomocą charytatywną, a ja, urodzony już w Piotrkowie Trybunalskim  – ufundowałem w kamienieckiej katedrze dwie tablice biskupom kamienieckim:
ostatniemu przed rewolucją bolszewicką,  wielkiemu Polakowi Piotrowi Mańkowskiemu, u którego  mój Dziadek był ministrantem i pierwszemu po odzyskaniu przez katolików katedry "za Gorbaczowa" - Janowi Olszańskiemu.

Ech….
 
 

Forum jest miejscem wymiany opinii użytkowników, myśli, informacji, komentarzy, nawiązywania kontaktów i rodzenia się inicjatyw. Dlatego eliminowane będą wszelkie wpisy wielokrotne, zawierające wulgarne słowa i wyrażenia, groźby karalne, obrzucanie się obelgami, obrażanie forumowiczów, członków redakcji i innych osób. Bezwzględnie będziemy zwalczali trollowanie, wszczynanie awantur i prowokowanie. Jeśli czyjaś opinia nie została dopuszczona, to znaczy, że zaliczona została do jednej z wymienionych kategorii. Jednocześnie podkreślamy, iż rozumiemy, że nasze środowisko chce mieć miejsce odreagowywania wielu lat poniżania i ciągłej nagonki na nas przez obóz "miłości", ale nie upoważnia to do stosowania wulgarnego języka. Dopuszczalna jest natomiast nawet najostrzejsza krytyka, ale bez wycieczek osobistych.

Komentarze

Obrazek użytkownika CzarnaLimuzyna

15-08-2013 [21:19] - CzarnaLimuzyna | Link:

znakomitego przodka i życzę sił na kontynuację rodzinnej tradycji
w wybranej przez Pana formie i treści zabójczej dla wrogów
i ożywczej -  pomagającej w ozdrowieniu wielu idiotom ;-)

Obrazek użytkownika Ewaryst Fedorowicz

16-08-2013 [09:29] - Ewaryst Fedorowicz | Link:

Pięknie dziękuję za życzenia!

Obrazek użytkownika Coryllus

15-08-2013 [21:52] - Coryllus | Link:

To jest fantastyczny tekst. Po prosu super. Może wiesz gdzie można znaleźć jakieś wiadomości o Jaworskim? Ja mam tylko jakieś rozproszone fragmenty, a chciałbym o nim napisać coś większego, jakiś taki esej może, albo opowiadanie...

Obrazek użytkownika fritz

16-08-2013 [00:55] - fritz | Link:

A z Nia masz problem emocjonalny.

Obrazek użytkownika Ewaryst Fedorowicz

16-08-2013 [09:30] - Ewaryst Fedorowicz | Link:

każdy Polak powinien mieć z Nią problem emocjonalny

Obrazek użytkownika Ewaryst Fedorowicz

16-08-2013 [09:52] - Ewaryst Fedorowicz | Link:

Widzisz, z  informacjami na  temat Jaworskiego­­ jest tak, że zachowały się prawie wyłącznie w pamięci i nawet szpicel Google wymięka.
Przyczyną tego jest to, że po II wojnie Jaworski został oczywiście wymazany z historii, bibliotek, badań historycznych, ale i przed wojną Jaworski był niewygodny i popiltycznie niepoprawny:

bo był niekwestionowanym bohaterem, a jednocześnie krzyczącym o ryskiej zdradzie wyrzutem sumienia, który też potrafił, mówiąc krótko, dać dygnitarzowi po mordzie.

A wsadzić go za to tak po prostu go chyba nawet endekom (i ludowcom) i nie wypadało.

I tak umierał pijąc do szaleństwa i szalejąc z pijaństwa.

Natknąłem się rok temu na krótką wzmiankę o Jaworskim u Michała Kryspina Pawlikowskiego (genialny pisarz emigracyjny, przywrócony nam  niedawno przez wydawnictwo LTW ) w drugiej części jego dylogii nadberezyńskiej pt. „Wojna i sezon”. No i jest oczywiście Zofia Kossak Szczucka i jej „Pożoga”.
Ojciec pod koniec życia włączył się aktywnie w działania Rodziny 19 puku Ulanów Wołyńskich, i to może być trop, bo choć Ojciec przedwcześnie zmarł, to wiem, że ta grupa ludzi ciągle jeszcze działa. Coś też może wiedzieć scenarzysta serialu TVP "1920 wojna i miłość", gdzie migawkowo się Jaworski pojawia.

No nic – teraz czasy innych „bohaterów”. Tfu!

Obrazek użytkownika Coryllus

16-08-2013 [10:49] - Coryllus | Link:

To wszystko znam. Są jeszcze pamiętniki Edwarda Wojniłłowicza, gdzie jest najwięcej o Jaworskim, ale nie można ich nigdzie zdobyć. Wydaje były ostatni raz przed wojną. Żeby je w bibliotekach przeczytać trzeba mieć specjalne jakieś referencje. 

Obrazek użytkownika kris przybysz

15-08-2013 [22:26] - kris przybysz | Link:

Piękna, smutna opowieść. Niestety nasi przodkowie pozwolili ukraść złodziejom i ludobójcom te piękne ziemie, które do dzisiaj mogły być dumą Polski i jej obywateli.

Obrazek użytkownika Ewaryst Fedorowicz

16-08-2013 [09:38] - Ewaryst Fedorowicz | Link:

Pozwolili je ukraść ludzie mali i podli, ale wśród moich przodków endeków nie było. I ludowców też nie.

Obrazek użytkownika dogard

16-08-2013 [08:08] - dogard | Link:

wiekszosc kresowych rodow; rozumiem,iz mozna winic endekow za ich uleglosc moskalom.Nie przenos jednak zalow na niepodleglosciowcow, jak to z niejaka luboscia czynisz bezustannie...

Obrazek użytkownika Ewaryst Fedorowicz

16-08-2013 [09:54] - Ewaryst Fedorowicz | Link:

proszę nie karmić trolla występującego na moim blogu pod nickiem "dogard".

dziękuję, EF

Obrazek użytkownika dogard

16-08-2013 [13:23] - dogard | Link:

nienawiscia do NIEPODLEGLOSCIOWCOW; czynisz to bezustannie, wlasnie na swoim blogu.Za to bede cie scigal bez konca.Na kresach wschodnich zabito 90% osob z familii malzonki; skromnie liczac 50 ofiar.HEKATOMBY POLAKOW NIE BYLO KONCA.Jedynie PiS JEST W STANIE prawdziwie zadoscuczynic ICH PAMIECI.MIEJ TO NA UWADZE...

Obrazek użytkownika tagore

16-08-2013 [10:30] - tagore | Link:

Trudno jest patrząc na pustkę opuszczonych
miejsc i wykoślawionych ludzi zachować wolę
stawiania oporu wobec presji właściwych i poprawnych
wizji świata i Polski autorstwa interesownych,pożytecznych
i dyspozycyjnych.

tagore

Obrazek użytkownika Jarosław Pietrzyk

16-08-2013 [13:11] - Jarosław Pietrzyk | Link:

Szanowny Panie
Co do zasady - piękna i wzruszająca notka. Bez dyskusji. Jeden z moich przodków był ochotnikiem w wojnie 1920 r., drugi żołnierzem 25 pułku piechoty w 1939 roku, zaś trzeci w tym samym pułku, ale w strukturach AK. To był pułk określany mianem "pułku ziemi piotrkowskiej"
Dlaczego to piszę ? Otóż czytam, że urodził się Pan w Piotrkowie Trybunalskim. Proszę więc przyjąć pozdrowienia od piotrkowianina w 4 - 5 pokoleniu (zależy jak liczyć i od której prababci).
Zresztą .... czy to nie dziwne, że ja, piotrkowianin z któregoś tam pokolenia, mam słabość do kresowiaków ? No mam !
Serdecznie pozdrawiam w Piotrkowa Trybunalskiego.
Z poważaniem
Jarosław Pietrzyk

Obrazek użytkownika Ewaryst Fedorowicz

16-08-2013 [15:00] - Ewaryst Fedorowicz | Link:

O 25 ppAK moglibyśmy długo: w połowie lat 70 ("dojrzały Gierek") mój Ojciec wymyślił zorganizował cykl corocznych rajdów niby turystycznych,  pod nazwą "Burza nad Czarną", od rzeki Czarna. Firmowało to założone przez Ojca koło PTTK "Parasole", przygarnięte przy zarządzie dzielnicowym PTTK W-wa Ochota z odważnym szefem, p. Bogdanem Czarneckim.

Wtedy spotkali się (często po raz pierwszy po wojnie) partyzanci 25 i 72 (ziemi opoczyńskiej) ppAK. Trybus, Gaj, "Bończa" - Załęski, Maj, i oczywiście mjr Antoni Heda "Szary", których miałem honor osobiście poznać.

Pierwszy rajd miał metę w Stefanowie, drugi - w Gałkach, trzeci, zdelegalizowany przez bezpiekę, ale zrealizowany - w Bokowie.

W teczce Ojca zachowały się meldunki kapusiów (niestety spośród partyzantów). No tak to jest.

Ojciec dokończył dzieła organizując u oo. Bernardynów w Piotrkowie izbę pamięci no i przedłużył warszawską serię fundowania tablic poświęconych dowodcom AK Wilkowi i Grotowi (warszawska tablica Bora był dziełem paxowców) na Piotrków i dom, gdzie urodził się Grot.

Świat mały.

 

Obrazek użytkownika Ewaryst Fedorowicz

16-08-2013 [14:45] - Ewaryst Fedorowicz | Link:

Gorzko? Prawdziwie smakuje i tyle.

Polska ma nieszczęście mieć ideowych i dzielnych żołnierzy, ale i polityków, których Piłsudski określił trafnie i jakże aktualnie mianem "kurew i złodziei".