Czego uczy nas referendum?

Moim zdaniem zwycięzcą we wczorajszym referendum są obywatele. Naród pokazał politykierom, że nie ma zamiaru brać udziału w ich gierkach, których ani nie rozumie, ani nie akceptuje. Należało się, gierka w referendum była bowiem wyjątkowo głupia. Nawet gdyby frekwencja wyniosła ponad 50%, to wyniki nie byłyby wiążące, ponieważ sformułowane przez prezydenta Komorowskiego pytania były zrozumiałe chyba tylko dla niego samego.

Największym przegranym są media publiczne, których obowiązkiem jest rzetelne informowanie społeczeństwa i objaśnianie rzeczy ważnych. Z tego obowiązku TVP nie wywiązała się, nie zasłużyła nawet na pałę. Nie jest to jednak zaskoczeniem, swojej misji media publiczne nie realizują już od dawna zamieniając się w sztab wyborczy kolejnych wybrańców lewackiego, skorumpowanego Salonu. Niska frekwencja wyborcza w ogóle to głównie plon pracy mediów.

Jeśli chodzi o partie polityczne najbardziej zręcznie i zgrabnie zachował się PiS. Referendum było bowiem pułapką zastawioną na tę partię, miało ją skłócić z potencjalnym koalicjantem czyli Ruchem Kukiza i przybliżyć ten Ruch do PO. Prezydent Duda miał możliwość zlikwidowania tej potencjalnej kości niezgody za cenę awantury politycznej z PO. Prezydent zachował się jednak elegancko i z klasą honorując decyzję swojego poprzednika. Podobnie cały PiS nie prowadził kampanii negatywnej, więcej, czołowi politycy tej partii stwierdzili, że w referendum wezmą udział. PO mogła tę sytuację wykorzystać dla zadzierzgnięcia bliższych więzów z elektoratem Kukiza, nie potrafiła jednak tego wykonać.
M.in. dlatego, że PiS zabił jej dużego ćwieka zgłaszając projekt referendum tym razem rzeczywiście obywatelskiego, popartego 6 milionami podpisów obywatelskich idących jednak wbrew sztandarowym projektom legislacyjnym PO, będących zapewne wynikami szerszych uzgodnień politycznych (nie ma chyba większych wątpliwości, że wiek emerytalny 67 to również mocno wymierne zyski dla firm ubezpieczeniowych, którym zabrano pieniądze z OFE). 
Obawiając się reakcji społeczeństwa, wcześniej potraktowanego dość obcesowo PO wolała raczej stchórzyć i utrącić referendum zgłoszone przez prezydenta Dudę niż bronić przed społeczeństwem swoich racji. Szczególnie skompromitowali się tutaj senatorowie PO, którzy wcześniej z rukami pa szwam zaakceptowali kompletnie niepoważne pytania przesłane przez prezydenta Komorowskiego. PO jest więc największym przegranym tego referendum bo:
a. nie wykorzystała szansy jaką stwarzało
b. stchórzyła przed debatą z narodem (z drugiej strony, czy parlamentarzyści PO wiedzą po co wprowadzali te ustawy?)

Jeśli chodzi o partie Kukiza, to referendum było dla niej raczej wygraną niż przegraną. W ciągu ostatnich miesięcy jesteśmy świadkami dużej, zorganizowanej kampanii negatywnej przeciw Ruchowi Kukiza, wyrażającej się m.in. w topniejących sondażach. Referendum zadało im kłam. Na Kukiza w wyborach prezydenckich głosowało ok. 3 mln osób. W referendum wzięło udział ok. 2 mln. Ilu wśród nich wyborców PO, a ilu P. Kukiza tego nie wiemy. Przy frekwencji 40% 2 mln głosów dawałoby jednak ok. 14%, a to oznacza dość poważną siłę polityczną, być może decydującą o tym, kto stworzy rząd. Kampania nie weszła jeszcze w swój najgorętszy okres ale wejdzie. Najprawdopodobniej będzie on oznaczał ostry spór PO - PiS, który może skutkować przyrostem wyborców Kukiza i SLD, z tej dwójki SLD już rządziło, Kukiz jeszcze nie.

Najoptymistyczniejszym byłby jednak wariant, że te 2 miliony uczestników referendum to elektoraty PO i RK zebrane razem.