Projekt polskich rewersów na monetach euro

 Projekt polskich rewersów na monetach euro

 

            W ostatnim czasie z inicjatywy rządu toczy się dość ożywiona dyskusja dotycząca wprowadzenia w Polsce wspólnej waluty Unii Europejskiej czyli euro. Odnoszę wrażenie, że dyskusja ta jest wywołana w sposób sztuczny i ma raczej charakter kolejnego tematu zastępczego. Zakładając, że obecnemu rządowi rzeczywiście zależy na szybkim wprowadzeniu Polski do strefy euro, powinien się raczej skupić na dwóch ważnych wyzwaniach. Po pierwsze rząd powinien przygotować Polskę na wprowadzenie euro od strony gospodarczej czyli doprowadzić do spełniania warunków stawianych przez Unię państwom aspirującym do strefy euro. Po drugie powinien przygotować plan działań o charakterze osłonowym, który niwelowałby do minimum skutki zawsze pojawiającej się wraz z wprowadzeniem euro podwyżki cen, w taki sposób, aby operacja wprowadzenie w Polsce wspólnej europejskiej waluty była jak najmniej dokuczliwa dla Polaków.

            Po spełnieniu tych warunków należałoby przeprowadzić referendum w związku z faktem, że rezygnacja z własnej waluty na rzecz waluty wspólnotowej jest zbyciem istotnego elementu naszej suwerenności i nie powinno się odbywać bez odwołania się do suwerena – Narodu.

            Dyskusja na temat wprowadzenia w Polsce euro wywołała przy okazji drugi temat dotyczący tego, co powinno zostać umieszczone na bitych przez Polskę monetach euro. W związku z faktem iż byłem o to wielokrotnie pytany i jak sądzę pytania takie będą powracały w przyszłości prezentuję opracowana przeze mnie koncepcję pod nazwą „Tolerancja – prawda – męstwo” – Polska na europejskich bezdrożach, która stanowi spójny projekt dotyczący ewentualnego w przyszłości bicia przez Polską własnej monety w obrębie strefy euro. Projekt jest rezultatem analizy praktyki jaką w zakresie bicia swojej monety można zaobserwować w państwach, które już należą do strefy euro oraz poszukiwania optymalnych korzyści politycznych jakie powinna Polska osiągnąć przez fakt bicia własnych monet euro.

            Obecnie do strefy euro de facto należy 21 państw. Są wśród nich państwa Unii Europejskiej w liczbie 15: Austria, Belgia, Cypr, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luxemburg, Malta, Niemcy, Portugalia, Słowenia, Włochy. Oprócz państw członkowskich Unii do strefy euro  należą państwa, które w Unii nie są, ale związane są z Unii Europejską umową dotyczącą obowiązywania w nich euro (daje to prawo do bicia własnych monet euro) w liczbie 3: Monako, San Marino, Watykan. Oznacza to, że obecnie 18 państw należy do strefy euro i ma prawo bicia własnej monety. Euro jest także obowiązującą walutą w państwach, które posługują się tą walutą na swoim terytorium, ale nie wynika to z umowy z Unią Europejską, a co za tym idzie nie daje możliwości bicia własnej monety euro, państwa takie są trzy: Andora, Czarnogóra i Kosowo.

            Kraje należące do strefy euro posługują się identycznymi banknotami, mają natomiast prawo bicia własnej monety (obowiązującej na równych prawach podobnie jak banknoty we wszystkich państwach strefy euro), która musi mieć jednakową wielkość, kształt, musi być zrobiona z jednakowego materiału i mieć wspólny wygląd pierwszej strony monety – awersu. Każde z państw ma natomiast prawo do własnego wzoru na rewersie bitych przez siebie monet.

            W tych państwach, które są monarchiami na monetach dominują zwykle (zwłaszcza na tych o najwyższym nominale) portrety aktualnych władców. Wyidealizowany portret władcy znajduje się na wszystkich nominałach monet bitych w Belgii, Holandii, Luksemburgu i Watykanie. Natomiast w Monako i Hiszpanii wyidealizowane portrety władców zdobią jedynie monety o najwyższych nominałach 1 i 2 euro. W pozostałych zaś krajach na rewersach pojawiają się, albo wybitne postacie z historii danego państwa, albo charakterystyczne dla tego kraju motywy symboliczne, architektoniczne lub przyrodnicze.

            Do wykorzystania mamy 8 monet o nominałach 1 i 2 euro (najważniejsze ze względu na wartość nominalną jak i w związku z faktem iż są sporych rozmiarów), 50, 20 i 10 eurocentów (o nieco mniejszej wartości, ale dobrej i równie czytelnej jak w przypadku monet o wyższym nominale grafice) oraz monety 5, 2 i 1 eurocentowe (o mniejszej wartości za to częściej występujące w obiegu, mniejsze i trochę mniej czytelne graficznie). Po wyodrębnieniu tych trzech grup monet (podobnie zresztą są one często wyodrębniane i traktowane troszkę jako wspólna seria w innych krajach strefy euro) warto przejść do konkretnej propozycji.

 

„Wiem, że nie ucisk i chciwe podboje,Lecz wolność ludów szła pod Twoim znakiem,Że nie ma dziejów piękniejszych niż TwojeI większej chluby niźli być Polakiem”.

Jan Lechoń

 

„Tolerancja – prawda - męstwo”

Polska na europejskich bezdrożach

 

 

Na monety 1 i 2 euro proponuję umieścić wybitnych polskich przywódców, którzy  swoimi czynami mieli wpływ nie tylko na losy Polski, ale wywarli istotne i pozytywne piętno na dzieje całej Europy. Takimi mężami stanu o ogólnoeuropejskim znaczeniu byli:

 

-        1 euro – Król Jan III Sobieski, który w bitwie pod Wiedniem w 1683 r. stojąc na czele wojsk koalicyjnych obronił Europę przed grożącym jej wówczas niebezpieczeństwem tureckim.

-        2 euro – Marszałek Józef Piłsudski, który w 1920 r. w bitwie warszawskiej obronił wraz z Wojskiem Polskim Europę przed najazdem bolszewickim.

 

Wkład Polski z historię Europy to nie tylko wysiłek polityczny i militarny, ale także ogromna rola naszych uczonych i ludzi kultury, którzy swoja wiedzą, mądrością i talentem tworzyli fundamenty lepszej i piękniejszej przyszłości nie tylko Polski, ale całego naszego kontynenty. Postaciami, które bezwątpienia zasługują na szczególna uwagę są:

-        10 eurocentów – Paweł Włodkowic, polski uczony, rektor Akademii Krakowskiej (Uniwersytetu Jagiellońskiego), który na Soborze w Konstancji w 1415 r. w czasach gdy Europa dopiero wychodziła z okresu krucjat, a wkrótce miała się pogrążyć w religijnych wojnach, jako pierwszy apelował o tolerancję i poszanowanie praw innych wygłaszając słynny „Tractatus de potestate papae et imperatoris respectu infidelium” (Traktat o władzy papieża i cesarza w stosunku do niewiernych).

-        20 eurocentów – Mikołaj Kopernik, wybitny uczony, astronom, twórca teorii heliocentrycznej, nazywanej też przewrotem kopernikańskim, uznawanej za największą rewolucję naukową w dziejach ludzkości. Autor m.in. wiekopomnego dzieła „De revolutionibus orbium coelestium” (O obrotach sfer niebieskich).

-        50 eurocentów – Fryderyk Chopin, najwybitniejszy polski kompozytor i pianista, jeden z najznamienitszych przedstawicieli muzyki okresu romantyzmu, nazywany poetą fortepianu. Jego wieloletnia przyjaciółka George Sand mówiła o nim, że jest bardziej polski niż sama Polska.

           

Wszystkie te piękne postacie naszej historii wyrastają z wyjątkowości naszego narodowego ducha i charakteru. Charakteru, który każe iść pod prąd wówczas kiedy łatwiej jest ulegać pokusie pójścia na łatwiznę. Są przykłady tych naszych ogólnospołecznych cech narodowych, które powinny znaleźć swoje godne miejsce także w ogólnoeuropejskiej świadomości.

 

-        1 eurocent – Stylizowana strona tytułowa z Konstytucji 3 Maja 1791 r. Gdy w Europie dominował absolutyzm, a możni tego świata uznawali tylko prawo siły nie licząc się z prawami słabszych, w Polsce uchwalona została pierwsza w Europie, a druga na świecie konstytucja. Wprowadzając zrównanie szlachty i mieszczaństwa w prawach politycznych i biorąc chłopów pod ochronę państwa wykraczała daleko poza granice swojej epoki.

-        2 eurocenty – Kotwica znak Polski Walczącej z okresu II wojny światowej. W czasach gdy Europa pogrążona była w mrocznym okresie niemieckiej okupacji, w czasach gdy wiele narodów szło na kolaborację z najeźdźcą lub bało się aktywnie przeciwko niemu występować w Polsce powstał ogromny, nieporównywalny z niczym innym na świecie ruch opory – Polskie Państwo Podziemne. Jego najbardziej widocznymi elementami była Armia Krajowa i Powstanie Warszawskie. Kotwica znak Polski Walczącej jest symbolem polskiego męstwa okresu II wojny światowej.

-        5 eurocentów – symbol „Solidarności”. Mroczny czas okupacji zakończył się dla Polski i połowy Europy komunistyczną dyktaturą. To polskie zrywy narodowe 1956, 1968, 1970, 1976, 1980 i 1989 znaczą drogę Europy do wolności i prawdziwego zjednoczenia. Symbolem i zwieńczeniem tej drogi jest ruch społeczny jakim była „Solidarność”.

 

Trudno dziś stwierdzić jednoznacznie czy i kiedy Polska wejdzie do strefy euro. Powinniśmy się jednak to tej ewentualności przygotowywać we wszystkich aspektach. Najistotniejszy element ekonomiczny i polityczny związany ze sprawą ostatecznej decyzji nie powinny nam jednak przesłaniać także ważnego z punktu widzenia politycznego elementu jakim jest przyjęcie spójnej i kompatybilnej z naszymi politycznymi celami w obrębie Unii Europejskiej celami. Zaprezentowane przeze mnie koncepcja jest właśnie tego typu próbą. Zdaję sobie sprawę, że może ona nie być satysfakcjonująca dla wszystkich, może wzbudzać emocje i dyskusje. Wydaje mi się, że godna jest jednak rozważenia zarówno pod względem pewnego całościowego przesłania jakie z niej płynie, jak i w jej poszczególnych elementach. Mam nadzieję, że przyczyni się do bardziej merytorycznej, a nie emocjonalnej, dyskusji w tej sprawie i szukania w przyszłości takich rozwiązań, które przyczynią się do wzmocnienia prestiżu i roli naszego państwa w świadomości wszystkich Europejczyków.