Przegląd wieloletniego budżetu UE na lata 2014-2020 ...

1. Wczoraj odbyła się w Parlamencie Europejskim debata dotycząca przeglądu wieloletniego budżetu UE na lata 2014-2020, i sądząc z jej przebiegu ostatecznie dojdzie do zatwierdzenia propozycji zwiększenia środków na zobowiązania na 4 ostatnie lata jego realizacji o ponad 6 mld euro.

Przypomnijmy, że jesienią poprzedniego roku Komisja Europejska, prezentując swoje stanowisko, rozpoczęła procedurę przeglądu tzw. Wieloletnich Ram Finansowych, czyli unijnego budżetu na lata 2014-2020.

Rok 2017 jest już tym czwartym w realizacji 7-letniego unijnego budżetu, który był przyjęty w 2013 roku i opiewał na 960 mld euro w zobowiązaniach i 908 mld euro w płatnościach, przy czym dla Polski przewidziano w nim kwotę 106 mld euro w tym głównie środki na politykę regionalną i Wspólną Politykę Rolną.

W momencie rozpoczęcia procedury przeglądu, w związku z bardzo niskim zaawansowaniem wydatkowania środków w zasadzie przez wszystkie kraje członkowskie istniało niebezpieczeństwo, że mogą być otwierane tzw. koperty narodowe i przejmowane z nich środki, będą przeznaczone na działania związane z migracją czy też poprawą bezpieczeństwa i ochrony granic zewnętrznych UE.

2. Dzięki jednak zdecydowanemu sprzeciwowi głównie rządów krajów Europy Środkowo-Wschodniej, KE z tego pomysłu się wycofała i wcześniej ministrowie d/s europejskich wszystkich krajów członkowskich, a wczoraj Parlament, z takim podejściem się zgodzili.

Jak już wcześniej wspomniałem, będą one większe od tych do tej pory przewidywanych o ponad 6 mld euro, przy czym przyjęto, że W. Brytania mimo wyjścia z UE, będzie zobowiązana do przestrzegania swoich zobowiązań finansowych do końca tej perspektywy finansowej, czyli do roku 2020 (wpłaca do budżetu UE około 10 mld euro netto rocznie).

Z tej kwoty dodatkowo na działania związane z migracją, wzmocnienie bezpieczeństwa i poprawę ochrony unijnych granic zewnętrznych ma być przekazane ok. 2,5 mld euro, a ok. 1.4 mld euro ma być przeznaczone na walkę z przyczynami migracji, (czyli wydatkowane w krajach, z których pochodzi najwięcej migrantów przybywających do Europy).

Na wspieranie wzrostu gospodarczego i zatrudnienie ma być dodatkowo wydatkowane ponad 2 mld euro, przy czym z tej kwoty aż 1,2 mld euro ma być wydatkowane na inicjatywę zatrudnienia młodzieży, 0,2 mld euro ma dodatkowo trafić na program finansowania badań naukowych i innowacji Horyzont 2020, a 0,1 mld euro na program wymiany studentów Erasmus+.

Zwiększono także o 23 mln euro rocznie tzw. rezerwę kryzysową i o 145 mln euro rocznie tzw. instrument elastyczności, uruchomiono nowy instrument rezerwy kryzysowej UE finansowany z umorzonych środków, co więcej przyjęto także zasadę, że środki niewykorzystane w ramach jednego instrumentu mogą być przeniesione do tych, w których środków brakuje, co znacznie poprawi elastyczność wykonywania budżetu w kolejnych latach tej perspektywy.

3. Zabierałem głos w tej debacie nad wieloletnim budżetem i w swoim wystąpieniu zwróciłem uwagę, że w związku z wyzwaniami na bezprecedensową skalę wynikającymi z braku stabilności w państwach sąsiadujących z UE, zarówno na południu jak i wschodzie, powodującymi masowe przepływy migracyjne i związane z nimi zagrożenia dla bezpieczeństwa, Unia musi posiadać zarówno dodatkowe środki finansowe jak i nowe instrumenty, które pozwolą się z tymi wyzwaniami zmierzyć.

Podkreśliłem także, że przeznaczenie, więc dodatkowej kwoty ponad 2,5 mld euro na działania związane z migracją, wzmocnienie bezpieczeństwa i poprawę ochrony unijnych granic zewnętrznych i 1,4 mld euro na walkę z przyczynami migracji (pomocą dla krajów, z których pochodzi najwięcej migrantów), utworzenie nowego specjalnego instrumentu na rzecz utworzenia rezerwy kryzysowej UE finansowej z umorzonych środków, czy też inne rozwiązania uelastyczniające budżet UE, to decyzje, które pozwolą Unii na reagowanie w sposób adekwatny na skalę zagrożeń wynikających z masowych migracji.

Poparłem także zwiększenie środków w dziale 1a w kwocie blisko 0,9 mld euro i w dziale 1b w kwocie 1,2 mld euro, co pozwoli Komisji na podjęcie dodatkowych działań między innymi w tak newralgicznych obszarach jak zatrudnienie ludzi młodych w związku z tym, że w niektórych krajach UE bezrobocie w tej grupie zawodowej sięga 50%.

4. Wieloletni unijny budżet to tak naprawdę określenie maksymalnych sum, jakie mogą być wydatkowane przez 7 kolejnych lat na poszczególne cele finansowane przez UE i jego zwiększenie o ponad 6 mld euro oznacza likwidację niepewności, że nadzwyczajne wydatki będą realizowane poprzez oszczędności dokonanych w ramach tzw. kopert narodowych.

Polska, jako największy beneficjent tego wieloletniego budżetu, była takim podejściem najbardziej zagrożona i zawarcie porozumienia przez ministrów d/s europejskich, a teraz poparcie ich przez Parlament, to zagrożenie na szczęście znosi.

W tej sytuacji polski rząd powinien się teraz skupić na sprawnej realizacji projektów współfinansowanych z budżetu UE, tak żeby jak najracjonalniej wydatkować przyznane nam europejskie środki przez 4 najbliższe lata.