WOBEC LEWIATANA

Szanowni Państwo

Za względów bardzo złożonych, choć całkowicie mnie usprawiedliwiających, zmuszony byłem (i ciągle jestem) zwiększyć dystans do otwartego udziału w życiu publicznym. Bardzo przepraszam, jeśli uraziłem kogoś brakiem kontaktu bądź brakiem odpowiedzi na próbę kontaktu, ale proszę przyjąć do wiadomości, że tak jest lepiej.

We wiadomej sprawie podjąłem wszelkie możliwe działania, ze zrozumiałych powodów nie będę informował o efektach, choć wierzę głęboko, że będą.

W ciągu ostatniego czasu powstało kilka moich dłuższych tekstów, które będę, w częściach lub w całości, publikował na swoim blogu. Niektóre z nich są tłumaczeniami, jak poniższy, o ile się nie mylę dotychczas nie publikowanymi.

Dzisiaj bardzo istotny esej Orwella z 1948 roku o postawie intelektualisty wobec Lewiatana – stwora, wobec którego jesteśmy coraz bardziej bezradni, oraz wobec polityki, która wdziera się w obaszary zarezerwowane dla wolnej myśli.

Jeśli tekst Orwella uznacie Państwo za w jakimkolwiek stopniu słaby literacko, będzie to jedynie efektem słabości mojego tłumaczenia, za co z góry przepraszam.

George Orwell

PISARZE WOBEC LEWIATANA (1948)

Tłum. Rolex

Sytuacja pisarza w czasach omnipotencji państwa jest tematem, który został już dość obszernie zgłębiony, jakkolwiek większość materiału poglądowego, który mógłby być w tej dyskusji przydatny, wciąż pozostaje poza zasięgiem naszej wiedzy. Nie chciałbym w tym momencie opowiadać się za lub przeciw patronatowi państwa nad sztuką; chciałbym jedynie wskazać, jaki zakres ingerencji państwa musi znajdować przynajmniej częściowe przyzwolenie płynące z charakteru dominującej intelektualnej aury; w tym właśnie kontekście chcę rozważyć postawę pisarzy i artystów – ich chęć bądź niechęć do podtrzymywania ducha wolności.

Jeśli za dziesięć lat odnajdziemy siebie samych płaszczących się przed kimś takim jak Żdanow, to będzie tak najprawdopodobniej dlatego, że właśnie na to zasłużyliśmy. Nikogo nie trzeba przekonywać, że obserwujemy dziś silną fascynację praktyką totalitaryzmu wśród angielskiej piszącej inteligencji, ale nie mam ambicji zajmować się żadnym zorganizowanym i świadomym ruchem, takim jak komunizm, ale efektem, jaki myśl polityczna i postulat konieczności zajęcia politycznego stanowiska wywołuje wśród ludzi dobrej woli.

Żyjemy w wieku polityki. Wojna, faszyzm, obozy koncentracyjne, pałki policyjne, bomby atomowe, itd, są tym, na czym skupiamy nasze codzienne myśli, a co za tym idzie, czym zajmujemy się pisząc, nawet jeśli nie nazywamy rzeczy po imieniu. Nie sposób temu zapobiec. Jeśli jesteśmy na tonącym okręcie, nasze myśli krążą wokół idei tonących okrętów. Zawężeniu uległ nie tylko obszar naszych literackich zainteresowań, ale również nasz stosunek do literatury zabarwił się lojalnościami, które w przebłyskach refleksji rozpoznajemy jako dalekie od literackich.

Od zawsze miałem przeczucie, że nawet w najlepszych dla literatury czasach krytyka literacka jest oszustwem, jeśli przy braku jakichkolwiek powszechnie przyjętych reguł każde zewnętrzne odniesienie, które nada sens literackiej ocenie, że ta a ta książka jest „dobra” bądź „zła”, polega na wynalezieniu zestawu reguł usprawiedliwiających uprzednią, instynktowną preferencję.

Każda autentyczna reakcja wobec książki, jeśli ktoś w ogóle reaguje, jest zwykle taka: „lubię tę książkę” albo „nie lubię tej książki”, a to co przychodzi potem jest racjonalizowaniem uprzednio dokonanego wyboru. Niemniej stwierdzenie: „lubię tę książkę” nie jest reakcją niewłaściwą w odniesieniu do literatury; reakcja niewłaściwa wyglądałaby tak: „Ta książka staje po mojej stronie, dlatego muszę odnaleźć w niej racje”. Rzecz jasna, kiedy ktoś chwali książkę ze względów politycznych może być szczery w tym znaczeniu, że odczuwa silne pozytywne emocje z nią związane, ale zdarza się często, że to partyjna solidarność domaga się oczywistego kłamstwa.

Każdy, komu przydarzyło się recenzować książki dla politycznych periodyków zna to zagadnienie doskonale. Generalnie, jeśli piszemy dla gazety, z której linią polityczną się zgadzamy, wtedy grzeszymy działaniem, a jeśli dla gazety z obozu przeciwnika, wtedy grzeszymy przez zaniechanie. W każdym przypadku, niezliczone ilości kontrowersyjnych książek za lub przeciw sowieckiej Rosji, za lub przeciw syjonizmowi, za lub przeciw kościołowi katolickiemu, i tym podobne, są oceniane zanim zostały przeczytane, a więc w efekcie zanim zostały napisane. Wiemy z góry na jaki odbiór mogą liczyć periodykach. A jednak nieuczciwość, w znacznej części nieuświadomiona, nakazuje udawać, że stosujemy w ocenach jakieś standardy literackie.

Jest oczywiste, że inwazja polityki w świat literatury musiała się zdarzyć. To musiało się zdarzyć, nawet gdyby szczególny problem totalitaryzmu nigdy by się nie pojawił, ponieważ wytworzyliśmy w sobie rodzaj stałego wyrzutu sumienia, którego nasi dziadkowie nie mieli – pochodną świadomości niesprawiedliwości i nędzy świata, i wywiedzionego z poczucia winy przekonania, że ktoś powinien coś w związku z tym zrobić, co sprawia, że czysto estetyczne nastawienie do rzeczywistości jest niemożliwe.

Nikt już nie może poświęcić się literaturze w takiej pełni, jak poświęcali się jej Joyce czy Henry James. Nieszczęśliwie, wzięcie na siebie politycznej odpowiedzialności polega dzisiaj na poddaniu się ortodoksjom i partyjnym nakazom, z całą uległością i nieuczciwością, których to podporządkowanie wymaga. Odmiennie niż to było w przypadku pisarzy wiktoriańskich, zdarzyło nam się żyć w świecie ostro zarysowanych ideologicznych podziałów, w którym wie się od pierwszego wejrzenia, jakie myśli są heretyckie.

Współcześnie piszący intelektualista żyje i tworzy w ciągłym strachu nie przed opinią publiczną w szerokim ujęciu, ale przed opinią grupy, do której należy. Co do zasady, całkiem szczęśliwie, jest tych grup więcej niż jedna, niemniej istnieją obszary gdzie króluje ortodoksja ogólna. Sprzeciw wobec niej wymaga wyjątkowej odporności, a i tak zazwyczaj kończy się spadkiem dochodów o połowę przez długie lata. Jest oczywiste, że w ciągu ostatnich piętnastu lat dominującą ortodoksją, szczególnie wśród ludzi młodych, była ta „lewicowa”. Kluczowymi słowami są tutaj: „postępowy”, „demokratyczny”, „rewolucyjny”, a za wszelką cenę należy unikać być kojarzonym z takimi pojęciami jak „burżuazyjny”, „reakcyjny”, i „faszystowski”. Dzisiaj prawie wszyscy, nawet większość katolików i konserwatystów, są „postępowi”, albo przynajmniej życzyliby sobie takimi być. Nikt, jak sadzę, nie opisze siebie jako „burżuja”, tak jak nikt wykształcony w stopniu wystarczającym, by rozumieć znaczenie tego słowa, za żadne skarby świata nie przyzna się do bycia winnym grzechu antysemityzmu.

Dziś wszyscy jesteśmy dobrymi demokratami, antyfaszystami, antyimperialistami, brzydzącymi się podziałami klasowymi, odpornymi na uprzedzenia rasowe, i tak dalej. Nie ma wątpliwości, że dzisiejsza, lewicowa ortodoksja jest lepsza niż snobistyczna, religijna, i konserwatywna ortodoksja, która dominowała dwadzieścia lat temu, kiedy to Criterion i (na niższym poziomie) londyński Merkury dominowały na rynku periodyków literackich. Jest lepsza, bo przynajmniej obiektem jej zainteresowania jest społeczeństwo w formie, jakiej życzy sobie większość ludzi. Niemniej i ona ma swoje deformacje, które wykluczają poważną dyskusję nad zagadnieniami, do których istnienia nie można się przyznać. Cała ta lewicowa ideologia, scjentystyczna i utopijna, była wynaleziona przez ludzi, którzy nie mieli realnych szans na objęcie władzy. Z tego powodu była ideologią ekstremistyczną, całkowicie odrzucającą monarchię, rządy, prawa, więzienia, siły policyjne, armie, sztandary, granice, patriotyzm, religię, konwencjonalną moralność, a – w rzeczy samej – całą konstrukcję rzeczywistości.

Aż do czasów wciąż obecnych w naszej żywej pamięci, siły lewicy we wszystkich krajach walczyły przeciwko tyranii, która wydawała się być niezniszczalna, i łatwo było założyć, że jeśli ten jej szczególny rodzaj – kapitalizm – miałby zostać obalony, socjalizm przemógłby. Co więcej – lewica odziedziczyła po liberałach pewne raczej wątpliwe przekonania, takie jak to, że prawda zwycięży a prześladowcy pokonają się sami, lub to, że człowiek jest z natury dobry, a jeśli jest zepsuty, to jedynie pod wpływem środowiska, w którym żyje. Ta idealistyczna postawa postulująca dążenie do doskonałości pozostała w każdym z nas, i objawia się kiedy protestujemy (dla przykładu) przeciwko rządowi Partii Pracy, który uchwala wysokie przychody dla królewskich córek albo waha się przy okazji nacjonalizacji przemysłu stalowego. Oprócz tego udało nam się zgromadzić w naszych umysłach całą serię nieuświadomionych, sprzecznych wewnętrznie przekonań, a to jako skutek kolejnych wolt przeciw rzeczywistości.

Pierwsza taka wolta to ocena rewolucji rosyjskiej. Z powodu jakichś złożonych przyczyn, niemalże cała angielska lewica została doprowadzona do punktu, w którym zaakceptowała rosyjski reżim jako socjalistyczny, przyznając jednak w głębi duszy, że i duch i praktyka tego reżimu są całkiem obce wszystkiemu, co określamy mianem „socjalizm” w naszym kraju.

Stąd wzięła się pewnego rodzaju schizofreniczna w swojej istocie maniera myślenia, że słowa takie jak “demokracja” potrafią nieść dwa zupełnie niespójne znaczenia, kiedy to obozy koncentracyjne i masowe deportacje są dobre i złe jednocześnie. Kolejnym ciosem dla lewicowej ideologii było pojawienie się faszyzmu, który wstrząsnął pacyfizmem i internacjonalizmem lewicy, ale nie spowodował ostatecznego przemodelowani lewicowej doktryny. Doświadczenie niemieckiej okupacji nauczyło Europejczyków tego, co ludzie w krajach kolonizowanych dobrze wiedzieli już wcześniej, a mianowicie tego, że konflikty klasowe nie są wszystkim, co ma znaczenie, i że jest coś takiego jak interes narodowy. Po Hitlerze ciężko było utrzymywać na poważnie, że „wróg jest w naszym własnym kraju” i że narodowa niepodległość nie ma żadnej wartości. I pomimo, że wszyscy to wiemy, i że działamy w zgodzie z tą wiedzą, to kiedy przychodzi konieczność działania ciągle czujemy, że wypowiedzenie tego głośno byłoby rodzajem zdrady.

Ostatecznie dochodzimy do największej trudności, a mianowicie takiej, że lewica jest dzisiaj u władzy, i jest zobowiązana wziąć odpowiedzialność i podejmować rozsądne decyzje. Lewicowe rządy prawie że bez wyjątku rozczarowują swoich zwolenników, a to z tego powodu, że nawet jeśli dobrobyt który obiecują jest osiągalny, pozostaje zawsze ten niekomfortowy okres przejściowy, o którym nikt nie wspominał na początku. W tym momencie widzimy nasz rząd, borykający się z ciężkimi gospodarczymi trudnościami, który musi w rzeczywistości walczyć ze swoją własną, przeszłą propagandą. Kryzys, którego doświadczamy nie jest jakąś nagłą, niespodziewaną katastrofą, niczym trzęsienie ziemi, i nie jest spowodowany przez wojnę, ale co najwyżej przyspieszony pod jej wpływem. Dziesiątki lat wstecz można było przewidzieć, że coś takiego jak kryzys się przydarzy. Już od XIX wieku nasz dochód narodowy, zależny w dużej mierze od odsetek od zagranicznych inwestycji, pewnych rynków zbytu i tanich surowców w koloniach, był w najwyższej mierze niestabilny. Było pewne, że wcześniej czy później coś pójdzie nie tak i zostaniemy zmuszeni, by nasz eksport zrównoważył nasz import, a kiedy ostatecznie zostaliśmy do tego zmuszeni, brytyjski standard życia, włączając w to standard życia klasy pracującej, gwałtownie się obniżył, przynajmniej na jakiś czas.

A jednak lewica, pomimo że była hałaśliwie antyimperialistyczna, nigdy nie przedstawiła tych spraw jasno. Przy różnych okazjach lewica była w stanie przyznać, że brytyjscy robotnicy skorzystali do pewnego stopnia z grabieży Azji i Afryki, ale zawsze pozwalała na pozostawienie złudzenia, że jeśli przestaniemy grabić, to i tak ciągle będziemy mogli cieszyć się dobrobytem. W rzeczywistości robotnicy zostali porwani przez idee socjalistyczne, bo wmawiano im, że są eksploatowani, w czasie gdy brutalna prawda była tak, że to oni eksploatowali. Dziś, jak wszystko wskazuje, osiągnęliśmy historyczny moment, kiedy standard życia klasy pracującej nie może być utrzymany, by nie wspominać o jego podniesieniu. Nawet jeśli wydusimy z bogatych życie, ludzie w swojej masie muszą konsumować mniej albo produkować więcej. Czy może przesadzam opisując bagno, w którym tkwimy po uszy? Może i tak być i cieszyłbym się, gdyby się okazało, że się mylę.

Istotą moich rozważań jest jednak obserwacja, że cała ta sprawa nie może być uczciwie dyskutowane w środowisku ludzi o lewicowych poglądach. Obniżanie płacy i wydłużanie czasu pracy jest odbierane jako dziedzicznie anty-socjalistyczny środek zaradczy, i dlatego musi zostać odrzucony z góry, niezależnie od tego, w jakim stanie znajduje się gospodarka. Jakakolwiek próba sugestii, że zastosowanie takich środków może się okazać nie do uniknięcia, jest równoznaczne z podjęciem ryzyka otrzymania łatki, którą tak bardzo obawiamy się otrzymać. Jest bezpieczniej unikać problemu i udawać, że możemy dojść do ładu w drodze redystrybucji dochodu narodowego na jego obecnym poziomie. 

Akceptowanie ortodoksji jest jednoznaczne z zaakceptowaniem nierozwiązywalnych sprzeczności. Spójrzmy na następujący przykład: wszyscy wrażliwi ludzie są zbuntowani przeciwko industrializacji i jej produktom, a jednocześnie zdają sobie sprawę, że walka z biedą i walka o emancypację klas pracujących wymaga nie ograniczenia zjawiska industrializacji, ale jego pogłębienia. Albo inny: jest faktem, że są pewne typy prac, których wykonywanie jest absolutnie niezbędne, a jednak nie są wykonywane, jeśli nie towarzyszy im jakaś forma przymusu. Lub taki: niemożliwe jest prowadzenie efektywnej polityki zagranicznej bez posiadania potężnych sił zbrojnych. Przykłady można mnożyć. W każdym z powyższych przykładów istnieją rozwiązania, które są proste, ale mogą być zaproponowane jedynie wtedy, gdy ktoś odważy się na nielojalność wobec oficjalnej ideologii. Zwyczajowa próba zmierzenia się z tego rodzaju wyzwaniami kończy się tym, że spycha się pytanie, bez podjęcia próby odpowiedzi, w najdalsze zakamarki jaźni, i kontynuuje powtarzanie sprzecznych sloganów. Nie trzeba szukać głęboko wśród recenzji i treści magazynów prasowych, żeby odkryć efekty tego typu myślenia.

Nie sugeruję oczywiście, że intelektualna nieuczciwość jest właściwa wyłącznie socjalistom i lewicowcom, albo że występuje w tych środowiskach ze szczególnym natężeniem. Po prostu – przyjęcie jakiejkolwiek politycznej samodyscypliny wydaje się być nie do pogodzenia z integralnością osobowości pisarza. To stwierdzenie odnosi się w takim samym stopniu do ruchów takich jak pacyfizm lub personalizm, które deklarują swój dystans wobec codziennej walki politycznej. Samo brzmienie słów kończących się na „-izm” wydaje się ciągnąć za sobą odór propagandy. Lojalności gromadne są konieczne, ale jednocześnie śmiertelnie trujące dla literatury, tak długo jak literatura pozostaje produktem indywidualności. Jeśli tylko przyzwoli się takim lojalnościom mieć wpływ, nawet negatywny, na twórcze pisanie, rezultatem jest nie tylko zakłamanie, ale często wypalenie się inwencji twórczej.

No dobrze, ale co z tym zrobić? Czy mamy wysnuć wniosek, że obowiązkiem każdego pisarza jest trzymanie się z dala od polityki? Oczywiście że nie! W żadnym wypadku; tak jak powiedziałem, żadna myśląca osoba nie może pozostawać poza polityką w czasach jej omnipotencji. Sugeruję wytyczenie wyraźniejszej niż to czynimy dzisiaj linii podziału pomiędzy naszymi politycznymi i literackimi lojalnościami, oraz zapoznanie faktu, że chęć dokonania jakichś odrażających, ale koniecznych rzeczy, nie powinna pociągać za sobą obowiązku wpojenia sobie przekonań, które za tymi rzeczami zwyczajowo stoją. Kiedy pisarz angażuje się w politykę, powinien to czynić jako obywatel, jako istota ludzka, ale nie jako pisarz. Osobiście nie sądzę, żeby miał prawo, biorąc pod uwagę charakterystykę jego wrażliwości, do uchylania się od podejmowania przyziemnej, brudnej politycznej roboty.

Tak jak każdy inny człowiek, powinien być przygotowany na wygłaszanie odczytów w pełnych przeciągów halach, pisanie kredą na trotuarach, zbieranie podpisów z wyborczym poparciem, rozdawanie ulotek, a nawet na wzięcie udziału w wojnie domowej, jeśli to absolutnie konieczne. Jednak cokolwiek by nie robił dla swojej partii, nie powinien nigdy dla niej pisać. Powinien jasno postawić kwestię, że jego pisanie jest czymś osobnym. Powinien być zdolny do współpracy, a jednocześnie – o ile tak zdecyduje – do całkowitego odrzucenia oficjalnej ideologii. Nie powinien nigdy zatrzymać się w rozwijaniu własnych myśli, nawet jeśli mogłoby to prowadzić do herezji, i nie powinien nigdy przejmować się swoją nie-ortodoksją, nawet jeśli inni rozpoznają jej aurę, a tak zapewne będzie.

Jest bardzo prawdopodobne, że jest dzisiaj złym znakiem dla pisarza, jeśli nie jest podejrzewany o reakcyjne skłonności, tak jak było złym znakiem dla pisarza, jeśli nie był podejrzewany o sympatie wobec komunizmu dwadzieścia lat wcześniej.

Ale czy to oznacza, że pisarz powinien nie tylko odmówić poddaniu się dyktatowi partyjnych bosów, ale również powinien powstrzymywać się od pisania o polityce? Raz jeszcze, zdecydowane: nie! Nie ma powodu, by pisarz nie mógł pisać posługując się nawet nieokrzesaną polityczną manierą, jeśli ma taką wolę. Powinien jedynie czynić to jako indywidualność, jako autsajder, jako najbardziej niechciana guerilla na flance regularnej armii. Taka postawa jest całkiem zgodna z potocznie rozumianą polityczną przydatnością. Jest rozsądne, by podać przykład, chcieć walczyć w wojnie, o której sądzimy, że da się ją wygrać, i odmówić jednocześnie brania udziału w tworzeniu propagandy wojennej. Może się zdarzyć, jeśli pisarz jest intelektualnie uczciwy, że jego pisarstwo i jego polityczna aktywność pozostają w sprzeczności. Są też takie okoliczności, kiedy jest to w oczywisty sposób niepożądane, ale wtedy lekarstwem jest nie fałszowanie własnych uczuć, ale milczenie.

Podpowiadanie, ze kreatywny autor w czasach konfliktu powinien podzielić swoje życie na dwie sfery, może się wydawać albo defetystyczne albo frywolne, jednak w praktyce nie widzę nic innego, co mógłby zrobić. Zamknąć się w wieży z kości słoniowej byłoby niemożliwe i niepożądane. Zaakceptować podporządkowanie się już nie tyle partyjnej machinie, ale nawet ideologii jakiejś grupy, oznaczałoby akt literackiego samozniszczenia. Czujemy, że ten dylemat jest bolesny, jako że dostrzegamy konieczność politycznego zaangażowania się widząc jednocześnie jak brudny i degradujący jest to świat. I wciąż większość z nas skłania się ku przekonaniu, że każdy wybór, nawet wybór polityczny, jest wyborem pomiędzy dobrem i złem, i jeśli jakaś rzecz jest konieczna, musi być również dobra. Powinniśmy, jak sądzę, wyzbyć się tego przekonania, który jest właściwy przedszkolu. W polityce nie można uczynić nic więcej ponad to, niż zadecydować, które zło jest mniejsze, i zdarzają się w niej sytuacje, z których jedynym wyjściem jest zachowywanie się jak demon albo szaleniec.

Wojna, dla przykładu, może być konieczna, ale nie jest w oczywisty sposób ani dobra ani rozsądna. Nawet wybory parlamentarne nie są całkowicie przyjemnym czy też wzniosłym spektaklem. Jeśli już musisz brać udział w takich przedstawieniach, a sądzę, że musisz, o ile nie jesteś impregnowany starością, głupotą, albo hipokryzją, to musisz również umieć ochronić część siebie w stanie nienaruszonym. Dla większości ludzi ten problem nie pojawi się w takim kształcie, bo ich życia już są rozdzielone. Większość ludzi żyje w pełni poza pracą zawodową, i nie zachowuje żadnego emocjonalnego związku pomiędzy pracą i aktywnością polityczną. Nikt od nich nie oczekuje, żeby w imię partyjnej lojalności degradowali swój status do statusu robotnika. Od artysty, a szczególnie od pisarza, właśnie tego oczekuje się w pierwszym rzędzie – w zasadzie, to jest jedyna rzecz, jakiej oczekują od niego politycy. Jeśli im odmówi, nie znaczy to jednak wcale, że jest skazany na bezczynność. Większa część jego istoty, ta aktywna, może działać tak zdecydowanie, a nawet tak gwałtownie - jeśli wymaga tego sytuacja - jak nikt inny. Jednak jego twórczość, tak długo jak ma zachować jakąkolwiek wartość, będzie produktem tej rozsądniejszej części jaźni, która pozostaje obok zapamiętując uczynki i uznając ich konieczność, ale nie dając się zwieść kłamstwom na temat ich prawdziwej natury.

Forum jest miejscem wymiany opinii użytkowników, myśli, informacji, komentarzy, nawiązywania kontaktów i rodzenia się inicjatyw. Dlatego eliminowane będą wszelkie wpisy wielokrotne, zawierające wulgarne słowa i wyrażenia, groźby karalne, obrzucanie się obelgami, obrażanie forumowiczów, członków redakcji i innych osób. Bezwzględnie będziemy zwalczali trollowanie, wszczynanie awantur i prowokowanie. Jeśli czyjaś opinia nie została dopuszczona, to znaczy, że zaliczona została do jednej z wymienionych kategorii. Jednocześnie podkreślamy, iż rozumiemy, że nasze środowisko chce mieć miejsce odreagowywania wielu lat poniżania i ciągłej nagonki na nas przez obóz "miłości", ale nie upoważnia to do stosowania wulgarnego języka. Dopuszczalna jest natomiast nawet najostrzejsza krytyka, ale bez wycieczek osobistych.

Komentarze

Obrazek użytkownika jarek UK

23-06-2012 [16:54] - jarek UK (niezweryfikowany) | Link:

Czy to ten co w nim dziala Prezio Mordasiewicz ,lupie Roboli ile wlezie umowy smieciowe Bezrobocie rotacje niskie place skandaliczne .To jego robota on sie Dziad napracuje taki Prezes to musi caly czas na nogach od rana do switu ,NO I MA MILIONY A ROBOL GOWNO jak na razie to ma dobry posluch u Tuska bo wszystko realizuje to co chce .A i jeszcze napisy gdy on pieprzy Glupoty bo normalnie to on nie mowi ,raz jest Prezes Lewiatanu,raz zastepca Glownego Prezesa ZUS,a pensja to jedna dwie czy kilka ,bo jest taki Bonii to tez jest Ministrem a etatow pensjii kilka .Teraz wiem dlaczego takie wielkie Bezrobocie no bo jak taki jeden moze ogarnac tyle stanowisk ,tyle plac,wyplat to po co placic jeszcze innym ,no i jeszcze by taniej wyszlo przeciez to sie nie miesci w zadnej normie Europejskiej.A ilu takich w pojedynke w Polsce jest oj jest Mnogo.Jak byscie wiecej poszperali to byscie szybko doszli gdzie sa pieniadze ,a sa jeszcze inne kategorie Afery,przekrety ,pod stolem a jest tego duzo.Tam Polsko sa twoje moje pieniadze,a oni sa ich PO-siadaniu.

Obrazek użytkownika Rolex

24-06-2012 [02:37] - Rolex | Link:

Ten sam.

Dzięki za rozwinięcie

Pozdrawiam też z UK

Obrazek użytkownika Dość

23-06-2012 [18:06] - Dość (niezweryfikowany) | Link:

Niestety mylisz sie, tekst byl juz publikowany wielokrotnie w jezyku polskim, "Pisarze i Lewiatan; Zabójcy słowa".
http://www.incipit.home.pl/bib...
Poszukaj wewnatrz tej strony slowa Lewiatan (Ctrl F)

Obrazek użytkownika Rolex

24-06-2012 [02:36] - Rolex | Link:

Szit...

Kiedyś już raz napisałem... tytuł miało "Mackbeth", a potem się okazało, że nie dość że już raz to ktoś przede mną napisał słowo w słowo, to jeszcze w teatrze grali...

Taki los ;)

Dzięki

pozdrawiam

Obrazek użytkownika Alibaba

23-06-2012 [18:46] - Alibaba (niezweryfikowany) | Link:

Nie sądziłem, że Orwell jest tak dobry literacko. No chyba, że jest to zasługa Roleksa.

Obrazek użytkownika Rolex

24-06-2012 [02:34] - Rolex | Link:

Nie wiem :)

Dzięki

Pozdrawiam serdecznie

Obrazek użytkownika KarolV

23-06-2012 [19:46] - KarolV (niezweryfikowany) | Link:

Wybitny pisarz sluzy idei ktora sam tworzy, miernota prochu nie wymysli, wiec sluzy temu kto umozliwi mu wydanie jego wypocin.
Na deser pytanie: dlaczego nikomu nie udalo sie opanowac Afganistanu? No bo tam nie ma elity ktora zaborca moglby kupic.
Przepraszam, nie mam polskich liter.

Obrazek użytkownika Rolex

24-06-2012 [02:33] - Rolex | Link:

Dokładnie tak, i tym się różni pisanie, dzięki za lapidarne ujęcie tematu

pozdrawiam

Obrazek użytkownika nurni

24-06-2012 [16:19] - nurni (niezweryfikowany) | Link:

"Dzieło Fyma" trzeba chyba kontynować. Żeby nie było że wszystek sfiksował.

Popieram głosy w sieci powiadające że bloger Rolex ma wystarczajace przymioty plus autorytet, by ta 'czerwona strona księzyca" żyła sobie dalej - jak nie przywmierzając "porwani".