Smoleńsk - List do RPO Prof. Ireny Lipowicz

Rzecznik Praw Obywatelskich
Prof. dr hab. Irena Lipowicz
Aleja Solidarności 77

00-090 Warszawa
Polen

wysłano faksem i listem                                                         Berlin, 16.07.2011 r.

2924/10

Katastrofa w ruchu powietrznym w dniu 10.04.2010

Szanowna Pani Rzecznik,

w dniu 27 czerwca 2011 r. i 3 lipca 2011 r. jako pełnomocnik rodzin Walentynowicz i Melak złożyłem na ręce Pana Premiera Donalda Tuska wniosek o udostępnienie raportu końcowego moim Mocodawcom przed jego upublicznieniem. W dniu 29 czerwca 2011 r. także Stowarzyszenie Rodzin Katyń 2010 zwróciło się w imieniu 35 rodzin ofiar katastrofy smoleńskiej z prośbą do Pana Premiera o zapoznanie się z raportem Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego przed przedstawieniem go opinii publicznej. Jest to procedura powszechnie praktykowana w podobnych przypadkach w pozostałych krajach Unii Europejskiej. Do dzisiejszego dnia nie otrzymałem żadnej odpowiedzi w tej sprawie.

Dnia 11 lipca 2011 r. zwróciłem się do Pana Ministra Bartosza Arłukowicza nie tylko jako Pełnomocnika Prezesa Rady Ministrów ds. Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu, ale również jako lekarza i człowieka wrażliwego na problemy ludzkie, aby porozmawiał z Panem Premierem Tuskiem w sprawie udostępnienia raportu końcowego moim Mocodawcom przed jego upublicznieniem.

Niestety 12.07.2011 r. w programie Redaktora Bogdana Rymanowskiego w telewizji TVN24 Pan Minister Arłukowicz odrzucił możliwość wcześniejszego zapoznania się z raportem końcowym Ministra Millera przez rodziny ofiar katastrofy smoleńskiej. Cytuję ze strony internetowej tvn24.pl: „Dopytywany, czy rodziny powinny się z raportem zapoznać wcześniej, zaprzeczył: - Cóż to da, że rodziny zapoznają się z nim dzień czy dwa wcześniej? Niczego to nie zmieni, a wywoła kolejny spor i ogień polityczny.” (źródło: http://www.tvn24.pl/-1,1710381,0,1,nie-przerabiamy-raportu-w-lochach-kancelarii,wiadomosc.html). Także w tym przypadku nie otrzymałem od Pana Ministra odpowiedzi.

Zwracam się do Pani jako Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) i Profesora prawa administracyjnego. Zarówno Pani tragicznie zmarłemu Poprzednikowi dr. Januszowi Kochanowskiemu jak i Pani leży na sercu prawo obywatela do dobrej administracji. W 2007 r. we wstępie do skryptu „Studium prawa europejskiego fundacji Prawo Europejskie w Warszawie” pisała Pani między innymi: „Obecnie możemy już wyróżnić wspólne cechy działania administracji europejskiej – przykładanie ogromnej wagi do legitymacji działań administracji i do kwestii zaufania. Do regulacji prawnych wprowadzono również pojęcia etyczne, takie jak uczciwość, rzetelność, bezstronność, które w ten sposób stały się elementem prawa. Ponadto ogromny nacisk położono na zakaz dyskryminacji. Jedność Unii Europejskiej i jej działań administracyjnych może przetrwać tylko wówczas, kiedy każdy obywatel, nawet najmniejszego kraju, będzie miał poczucie, że ma swoje miejsce w Unii i że nie jest dyskryminowany. Służy temu stosowna, stała procedura i konsekwentna realizacja działań równościowych. I stąd kariera pojęcia „nowego zarządzania” i prawa do dobrej administracji.” (źródło: http://www.rodzina.gov.pl/zal/f370_6.pdf).
Cytuję także z artykułu RPO Janusza Kochanowskiego z dnia 11.04.2008 r. w „Rzeczpospolitej”: „Prawo do dobrej legislacji i prawo do dobrej administracji to podstawowe prawa obywatela. Bez jasnego i mądrego prawa oraz bez rozsądnych, działających na ich podstawie instytucji jakiekolwiek poważne mówienie o prawach obywatela jest najwyżej pompatyczną retoryką lub katalogiem pobożnych życzeń.” (źródło: http://www.rp.pl/artykul/119132.html).

Samo zachowanie Pana Premiera Tuska, który do tej pory trzyma Rodziny ofiar katastrofy smoleńskiej w niepewności, czy będą mogły się zapoznać z raportem końcowym przed jego upublicznieniem jak i wręcz bezpardonowa odmowa tego prawa przez Pana Ministra Arłukowicza naruszają prawo do dobrej administracji przysługujące moim Mocodawcom. Pani Rzecznik słusznie podkreśla fakt, że do regulacji prawnych wprowadzono również pojęcia etyczne, które w ten sposób stały się elementem prawa. Niestety te aspekty etyczne nie zostały do tej pory uwzględnione przez Pana Premiera Tuska i Ministra Arłukowicza.

Ogłaszane od wielu miesięcy zapowiedzi upublicznienia raportu końcowego naruszają godność człowieka członków rodzin ofiar katastrofy smoleńskiej (art. 30 Konstytucji RP, art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej). Członkowie rodzin wielokrotnie musieli oraz muszą nadal mierzyć się z całym dramatem katastrofy smoleńskiej. Nie wiedzą, kiedy i w jaki sposób zostaną ponownie z nim skonfrontowani, tak jak to było np. z zapisami czarnych skrzynek. Członkowie rodzin żyją w ciągłym napięciu, które wywołuje u nich intensywne psychiczne oraz fizyczne cierpienie. Proceder ten stanowi nieludzkie i/lub poniżające traktowanie (naruszenie art. 3 Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz art. 6 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej). Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu art. 3 Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności może być nawet wtedy naruszony, jeżeli dana osoba subiektywnie uważa, że została poniżona. Wielokrotne zapowiedzi upublicznienia raportu końcowego są poniżające nie tylko subiektywnie, ale także obiektywnie w kontekście dotychczasowych zdarzeń.

Szanowna Pani Profesor,

apeluję do Pani nie tylko jako Rzecznika Praw Obywatelskich, ale także jako Profesora i zarazem Kierownika Katedry Prawa Administracyjnego i Samorządu Terytorialnego UKSW, aby skorzystała Pani ze wszelkich dostępnych środków przysługujących Pani i doprowadziła do udostępnienia raportu końcowego przed jego upublicznieniem moim Mocodawcom oraz wszystkim pozostałym zainteresowanym Rodzinom ofiar katastrofy smoleńskiej.

Liczę na Pani zrozumienie i zaangażowanie w tej sprawie.

Z wyrazami szacunku

Stefan Hambura
Rechtsanwalt